De Lafaard

51

gerend naar buit, hadden nog de vrijheid om uit den troep te rennen en zelf een weg te zoeken, maar hij was, zooals de anderen, een van de vele willooze beesten, die men opjoeg als geesteloos, zielloos, redeloos machine-vleesch.

Het geweer op den schouder, den zwaren, bepakten zak op den rug, de voeten in de zware ruige kuitlaarzen, liepen zij in denzelfden haastigen pas, deinend en dreunend langs de wegen. Zij waren, al na drie dagen en drie nachten van te lange marschen en te korte rust, ongevoelig geworden voor alles wat rondom hen gebeurde; zij zagen geen wegen meer, geen landerijen geen slooten, geen gehuchten, zij zagen zelfs de lucht niet meer; iedere man, ingerijd tusschen de kameraden, zag slechts den dansenden, deinenden rug van z’n voorman. En achter zich voelde hij een anderen man, die weer zijn dansenden, deinenden rug zag. Er waren er al tientallen, die niet mee konden, maar de jongens van Hu-sum, die liepen nog mee, gelijk één klomp vleesch, uiterlijk slechts gescheiden, maar inderdaad verbonden. De jongens van Husum bleven bij elkaar, omdat ze de jongens van Husum waren en Husum zelf, wel, dat was immers veel sterker en flinker dan Dalsum, of Lingsum, of Gersum, want ze waren uit Husum en wie uit Husum is, is een ander mensch, dan die uit Gersum is, zoo goed als een man uit Frankrijk een andere man is, dan een man uit Duitschland.

Maar die van Husum, na drie dagen en drie nachten van altoos maar turen op den dansenden rug van den voorman, liepen zonder gedachten, zonder lust, zonder verlangen, met geen ander gevoel, dan dat ze moesten loopen en gehoorzamen. Ze hadden in drie etmalen hun persoonlijkheid al ingeboet, ze hadden geen zelf