41
in de afdeeling geplaatst, alsof zij zich daar jaren gezamenlijk in hadden geoefend.
Claus was het laatste ingestapt en de kameraden hadden behoorlijk boven z’n plaats de ruimte in het koffernet opengelaten, alsof ze de maat van z’n rugzak hadden genomen. Er gingen er vier op een rij en twee onder de bank. De drie handbewegingen, waarmee de kameraden hem hielpen den rugzak in het net te plaatsen, werden ook zoo automatisch ten uitvoer gebracht, alsof zij van akrobaten waren, die avond aan avond denzelfden toer in een circus doen, waarbij één enkele misgreep den dood tengevolge heeft.
Toen de trein zich in beweging had gezet, was hij niet één minuut later, dan het plan; een minuut oponthoud buiten den vastgestelden tijd, dat was een minuut oponthoud langs de geheele linie en langs de daarop volgende linie, tot over de Fransche grens toe. En in Frankrijk was het ook al geregeld. De levende geest van het Duitsche leger wist reeds in welke huizen en in welke kazernes, de Duitsche troepen te Parijs zouden ingekwartierd worden, ja, welk menu op den avond van de inneming zou worden voorgediend en van waar het voedsel zou worden gerequireerd.
De gipsen busten van „Majestat,” die de feestzalen te Parijs zouden versieren, wachtten al sinds maanden in een Parijsche woning in de rue St. Honoré.
De oorlog van de twintigste eeuw, dat was niet meer de oorlog van den romanticus, maar de oorlog van den ingenieur.
De trein denderde door het Ditmarsche. Het was een prachtig oogstjaar en Claus zat stil te turen naar de verre, goudblonde velden, waar de rogge en de tarwe golfden onder een loom briesje en hij zag al, hier en