De Lafaard

HOOFDSTUK IV.

Ze zaten allen in den trein naar Hamburg, die van Husum. De leidende officier had ’n tabel, waarop nauwkeurig aangegeven was, hoeveel mannen in elk compartiment zaten, naar welke punten ze werden gezonden, waar ze oponthoud zouden hebben en hoelang, waar hij zijn nieuwe instructies zou ontvangen en wie ze hem zou geven. Het was het communeele genie van Duitschland, het was de Germaansche orde tot een onverwrikbaar levenssysteem gevormd. Het was, alsof men voor de groote gebeurtenis, die het Germanenvolk ging beleven, allen individueelen wil en elke individu-eele neiging had opgelost in een algemeenen volkswil. Het was, alsof, volgens een scheikundige formule, de eene stof in de andere werd omgezet — zóó werd het persoonlijke gekristalliseerd tot het onpersoonlijke.

Duitschland zou en moest ook dit keer winnen en om dat winnen tot een zekerheid te maken, reeds bij het eerste bevel tot mobilisatie, had men alles, wat aan het toeval kon worden overgelaten, uitgeschakeld. De methode van het laboratorium werd toegepast op den oorlog. De oorlog, dat was niet meer een zaak van romantiek, intuïtie, geniaal gebruik maken van het voordeel van het oogenblik, maar de oorlog was niets