Kalverstraat

;o

oen groote broederschap, reikend over de scheidingen van. landen, zeeën en bergen, van gelooven en lichamelijke verschillen.

In Napoleon had Michiel deze overtuiging belichaamd gezien, Napoleon, die de volkeren had willen doen samensmelten.

Advocaat geworden, had Michiel zich aangetrokken gevoeld tot het socialistische-ideaal, dat, meende hij, logisch leiden moest tot een verbroedering der menschheid.

Michiel had een groote liefde voor zijn vader. Als student al, had hij als repetitor en les gever zóóveel verdiend, dat vader er niet meer op uit behoefde. Nu, als advocaat, verdiende hij véél geld en hij stelde er zijn eer in, het zijn vader te vergoeden, wat deze geleden had om hem, Michiel, op te doen stijgen uit het geestelijke Ghetto. Leip Gazan, een oud mannetje geworden, had een keurig huisje dicht bij de Sjoel en woonde daar met Rebecca. Beiden waren zéér vroom, waren lid van weldadige instellingen en nu, na den gruwzamen strijd in de vijandelijke omgeving, niet meer gedwongen zich te begeven in de Christenwereld, waren Leip en Rebecca twee waarlijk goede, oude menschen. Leip voelde zich veilig en rustig in het kringetje van zijn jodenkennissen, die hem. respecteerden, omdat zijn zoon een groot man in Israël ge worden was.

En Rebecca, ziekelijk geworden, voelde het als een genoegdoening dat «hun Michiel» «als Jid zijnde» over de Christenen stond. De gevangenissen zaten vol Christen moordenaars en inbrekers, die allen bij hun Michiel, bij den Jid mosten kommen smeeken en jammeren om vrijgelaten te worden. Dat was de gestadige troost van de oude Jodin, die door het noodlot geslagen was met onthouding en onvruchtbaarheid.

o    o

Mr. Michiel Gazan kwam wel een enkele maal bij De Leeuw op bezoek. In David De Leeuw's hoofd had zelfs eens de hoop gesmeuld, dat hij een partij voor één van zijn dochters zou kunnen worden, hoop die verschrompelde, naarmate Mr. Michiel Gazan rijker werd. Mr. Michiel Gazan voelde wat voor De Leeuw, omdat hij vrijmetselaar was en hij de vrijmetselarij, hoewel een ouderwetsche en mislukte poging, toch waardeerde-als wegbereidster voor breedere menschenliefde. Hij gevoelde