In Depot

Gastheer: ‘Omgekeerd ook. Ik heb veel met de Duitsers gepraat en zij zijn nog altijd razend, dat zij hier zijn terechtgekomen, dat zij in het begin veel ontberingen hebben geleden, honger en kou. Zij zijn kwaad, dat de Hollandse Joden hen in de steek hebben gelaten.’ Genodigde doktersvrouw: ‘Dat zijn praatjes. De Hollandse Joden hebben de Duitse Joden geholpen wat zij konden. Ze hebben ze hele zendingen cacao, koffie, kaas gestuurd. Dezer dagen heeft een alter Kamp-Insass ronduit in mijn barak verklaard, dat de Nederlandse Joden geen schuld hebben aan het lot van de Duitse Joden. Zij hebben de ellendige Pruisische geest, die nooit tevreden is, alle schuld op anderen afschuift, steeds meer wil hebben. Ze blaffen en brullen de hele dag, blazen elke kleinigheid op tot een geweldig feit en dreigen iedereen die niet onmiddellijk gehoorzaamt, met transport.’ Gastvrouw: ‘De Duitse Joden hebben zeker geen reden om over de Nederlandse Joden te klagen. Ze zouden zich eerder kunnen beklagen over hun eigen Joodse landgenoten. Wat hebben de rijke Duitse Joden, die zich met vermogens in Amsterdam-Zuid vestigden, voor hun arme landgenoten gedaan? Niet veel. Zij hielden hun handen stijf op hun zak. Laat iemand dat maar eens tegenspreken.’ ‘Hoe is u hier door de Duitse artsen ontvangen?’ Gastheer: ‘Niet vriendelijk. Ik mocht in het begin wel een paar consulten houden per dag, en als ik er twee had, vond ik het druk; maar in de ziekenhuizen zelf mocht ik niet komen. Later pas is dat veranderd. Tegenwoordig is de verhouding onder de doktoren goed; er heerst een goede corpsgeest.’

maandag 26 juli Geestdriftige stemming: via de marechaussée is het bericht binnengekomen dat Mussolini is afgetreden. De bbc heeft het nieuws omgeroepen, de Duitse radio heeft het eveneens bekendgemaakt.

Tot in de middaguren heeft nog de traditionele twijfel geheerst, ondanks het feit dat Gemmeker, de commandant, tot een vooraanstaande Jood hier de vraag stelde: ‘Was sagen Sie zu Mussolini?’ Tijdens het visite-uur van zeven tot acht is de twijfel definitief opgeheven door het ‘Nieuwsblad van het Noorden’, dat binnenkwam en een bevestiging bevatte van het bericht. Verder twee proclamaties, een van < de > maarschalk, een van de keizer-koning aan het volk, waarin wordt geproclameerd, dat de oorlog wordt voortgezet. De gehele dag heeft de naam Mussolini door het kamp gezoemd. De opvatting overheerst, dat de oorlog nu spoedig tot het verleden zal behoren. Hardnekkige pessimisten zijn op slag tot optimisten bekeerd. Optimisten geloven, dat zij over een of twee maanden thuis zullen zijn. Politici menen, dat we in de juli-maand van 1918 leven. Zij worden gesteund in hun opvatting door berichten, dat in de Balkan opstandige bewegingen worden gesignaleerd. Opmerkelijk is, dat in de proclamaties van de maarschalk en de keizer-koning

95