In Depot

transportlijst waren geplaatst zijn daarvan op het laatste ogenblik door de commandant persoonlijk weer geschrapt. De lijst-Puttkammer is ook niet gaaf gebleven: zestien leden van de lijst zijn op transport gezonden, hetzij omdat het bedrag van hun afkoopsom nog niet was gestort, hetzij omdat het geld in Zwitserland was geblokkeerd. Ook veertig jonge mannen en vrouwen van de Hasjera waren door de Registratur op de lijst gebracht wegens tekort aan transportmateriaal. Bureaucratie!

De hasjeraleden staan onder de persoonlijke protectie van de commandant, die deze jongens en meisjes extra voedsel laat geven. Zij zijn en bloc weer van de lijst af gevoerd na interventie van hun leider. Vanmorgen in mijn barak geen dramatische intermezzi: het waren allen jonge kerels, die in het besef van hun onverbruikte mannelijke kracht hun onbekende bestemming tegemoet gingen. Maar langs de ramen torsten o D-ers baren, waarop mannen en vrouwen, die geen voet verzetten konden. Leden van de ‘polizeilicher Arbeitseinsatz’! Taferelen, die doen denken aan die van de Bastille uit de Franse Revolutie.

Vanavond cabaret in de Registratiezaal ! Westerbork heet het beste cabaret van Nederland. Nationaal-socialistische bonzen komen naar hier om het te zien. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan! Gisteren mijn schoenen in de reparatie gegeven. Vanmorgen waren ze kant en klaar terug, goed genaaid en een duim dik verzoold! Service, meneer, service! Vandaag heeft de barak afstand moeten doen van een harer meest markante patienten: Flip, een uit de buurt van Rotterdam afkomstige veekoper, die maanden en maanden geleden gehavend uit het strafkamp in Ommen hier werd binnen gebracht en zich een uitzonderlijke positie verwierf. Een gedrongen figuur met een kop met borstels op een stierennek, geweldige biceps, een paar ijzeren handen, een gezicht zo grauw als beton, een stem als het geknetter van een machinegeweer, een paar fletse, blauwe trouwhartige ogen. De man had Geltungstrieb: van het ogenblik af, dat hij weer ter been was, heeft hij zich opgeworpen als maître de maison. Handig als de weerga, deed hij in de barak alle kleine huishoudelijke karweitjes, die anders verwaarloosd worden. Met fantastische verhalen, sappig verteld, won hij het gehoor van de zaal. Hij drong door tot de dokterskamer, waar hij de dagelijkse zorg voor de orde op zich nam: hij maakte de bedden op, deed de was, hield de boel schoon, kokkerelde, organiseerde voor de dokterskamer, ook voor zichzelf, vooral tabak. Af gekloven pijp tussen de tanden, scharrelde hij de godganse dag in blauwe overall heen en weer tussen dokterskamer en de barak en de wasruimte. Woelig. Zijn stem knetterde de gehele dag door. Een nummer. Hij maakte zich onmisbaar, de macht steeg hem naar het hoofd, de dronken makende macht van de kleine man. Hij gevoelde zich onmisbaar, onder de hoge bescherming van de stationsarts, onaantastbaar: vrij van transport. Hij

82