In Depot

over dat onnozele sigaretje!’ ‘Je moet niet onredelijk zijn. Dat heeft er allemaal niks mee te maken. Je kunt best eerbied hebben voor de tradities van anderen. Als ze er zich nu eenmaal < aan > stoten, dat je daar tegenin gaat, laat het dan. Je hoeft toch op vrijdagavond niet te roken. Ik doe het ook niet, ook al zou ik het soms graag willen. We leven hier nu eenmaal in een gemeenschap van Joden.’ ‘Vragen ze soms of ik er op gesteld ben, dat ze oren? Niet dat ik er iets tegen heb, dat is nu eenmaal Joods gebruik. Maar ze moeten mij ook vrij laten wanneer ik roken wil.

Dat is een particuliere aangelegenheid. Wie het niet zien wil, ziet het niet. Zo goed als ik niet hoor wat ik niet horen wil. Is dat duidelijk of niet?’

Het debat is doodgelopen, zoals het telkens doodloopt, wanneer het thema van de sigaret op de proppen komt. Het is een altijddurend punt van ergernis voor de vrome gemeente, die zich in haar heiligste gevoelens voelt aangetast. De jonge generatie is zo zeer gebrand op haar sigaretje, het grote genotmiddel hier, dat zij doof blijft voor het telkens herhaald protest.

zondag 4 juli De transportlijst is weer in aantocht, er gaat weer een siddering door de gemoederen, in alle hoeken en gaten vormen zich apartjes en wordt weer gefluisterd. Bekend is geworden, dat de ziekenhuizen deze keer tweehonderd niet-teruggestelde patienten moeten afleveren en dat voor elke patient minder drie man van het verplegend personeel op transport gaan. De vorige keer waren vierhonderd patienten geëist, er werden slechts tweehonderdzevenenvijftig geleverd. De schrijver van dit dagboek heeft officieus aanzegging gekregen, dat hij deze keer ook op de transportlijst voorkomt. Hoogst onaangename tijding. Juist gisteren uit Amsterdam bericht ontvangen, dat pogingen in het werk worden gesteld om mij op de lijst-Puttkammer geplaatst te krijgen en aldus een rode stempel voor mij te verkrijgen. Het is voor mij een dubbeltje op z’n kant. Vandaag is O. jarig. Vanmiddag met dokter Bloch een partij schaak gespeeld, die naar mijn mening voor mij glad gewonnen stond, maar die ik verloren heb. Dat heeft mij gehinderd.

maandag 5 juli Vannacht heeft een kindje voortdurend gehuild om zijn mama en zijn papa. De patienten hebben liggen protesteren en vloeken. Het ijle kinderstemmetje is in de nachtelijke stilte zo penetrant. Het kindje heeft al de hele week elke nacht om zijn mama en papa liggen schreien, en elke nacht hebben patienten liggen schreeuwen en vloeken.

Ook overdag schreit het kind om zijn ouders, maar dan gaat het ijle kinderstemmetje verloren in het gezoem van de zware stemmen der volwassen patienten. Medelijden voor kleine kindertjes manifesteert zich niet: elkeen is te veel door zijn eigen, stille zorgen in beslag genomen.

68