In Depot

tussen de goorheid der opeengepakte bedden en de stank van ongewassen kleren en bezwete lijven. Als tegen de avond de jonge mannen en vrouwen, bewust van hun onblusbare levenskracht en energie, bestoft en bezweet, maar in marstempo van de heide het kamp weer binnenstuiven, zijn zij getooid met bossen lupine, die zij als zelfgekozen beloning voor hun dagelijkse stugge arbeid meevoeren. Onder geleide van de marechaussée, die correct toezicht houdt op de discipline, maar de jonge mannen en vrouwen graag de troost en de vreugde laat van de dag: de bloeiende bloem, het evenbeeld van hun jeugdige levens, die geknot worden, maar zich niet laten knotten. De heide bloeit, buiten én binnen het kamp. In de ziekenbarakken verspreid, liggen ongeveer vijftig kinderen, die uit Vught met de transporten zijn meegekomen met roodvonk, mazelen, longontsteking en bof. Ook twee vondelingen, die in het registratiebureau zijn gevonden, zonder enig herkenningsteken. Naar aanleiding van de jongste ontvluchting van een s-man uit barak 67 is het toezicht op de s-mannen in de ziekenbarakken, dat allengs verslapt was, weer verscherpt: zij mogen slechts in pyama gekleed gaan en mogen zich niet buiten de barakken begeven. Een OD-er, een hond van een vent, houdt toezicht bij de hoofdingang van het ziekenkamp. Het gerucht gaat, dat de Frederiks-Joden in Barneveld vandaag naar Westerbork komen. Niemand gelooft het. Nochtans is er sprake van, alle Joden, die nog in Nederland zijn, in Westerbork te concentreren, daarvan een ghetto te maken en van opvangkamp te veranderen in werkkamp. Het zou niet zo vreemd zijn als de Barnevelders naar hier kwamen.

zaterdag 12 juni Opnieuw zijn de gemengd-gehuwden met kinderen vanmorgen op het Registratiebureau bijeengeroepen, naar schatting een driehonderd. Gemmeker heeft hen toegesproken: öf sterilisatie en dan naar Amsterdam terug zonder ster en met een j van gedistingeerd formaat óf de mogelijkheid van expeditie naar Polen, om daar onder een onmenselijk arbeidsproces te bezwijken. Vóór maandag moeten de opgeroepenen hun besluit kenbaar maken. De geschiedenis heeft een ironisch tintje. Toen de Duitsers in ons land met hun uitzonderingsmaatregelen tegen de Joden begonnen, heeft menig Jood, die gemengd gehuwd was, zijn huwelijk (tijdelijk) laten ontbinden om zijn gezin in veiligheid te brengen en zijn bezittingen te redden. Totdat de Duitsers er vorig jaar de gemengde huwelijken, en zelfs de ontbonden gemengde huwelijken mét kinderen, erkenden in zoverre, dat zij werden vrijgesteld van deportatie en niet uiteen werden gerukt. Spijt bij hen, die van hun Arische wederhelft gescheiden waren. Wat de Duitsers met de ene hand gegeven hadden, namen zij met de andere weer terug: eerst werd het ontbonden gemengde huwelijk op de mesthoop gesmakt, daarna werd het gemengde huwelijk

38