In Depot

Vannacht half drie bezoek van Rosengarten, de administrateur van het ziekenhuis. ‘Mijnheer, mijnheer, uw vrouw staat op de lijst voor transport. Wenst u vrijwillig mee te gaan?’ De wakker-gemaakte springt op, stoot een kreet uit; het angstzweet staat hem meteen op het voorhoofd.

Hij barst uit: ‘Natuurlijk ga ik mee! Ik heb toch twee kinderen, van drie-en-een-half en zes-en-een-half jaar.’ Rosengarten noteert op de lijst: gaat vrijwillig mee. Alles is plotseling wakker, gespannen, gedégouteerd. Rosengarten gaat naar een ander bed: ’Mijnheer, uw vrouw gaat morgen op transport, Wenst u vrijwillig mee te gaan?’ ‘O God, wat moet ik doen, ik ben hartpatiënt. Heb er met mijn vrouw nog niet over gesproken.

Mag ik er eerst met een dokter over praten?’ ‘Jazeker mijnheer, maar u moet tóch beslissen. De dokter komt morgenochtend nog vroeg genoeg om met hem te spreken.’ Eerste mijnheer tot tweede: ‘Ik ril. Hebt u het óók zo koud?’ Rosengarten: ‘Wât doet u?’ ‘Ik wéét ’t niet! Ik weet ’t niet. Wat moet ik doen?’ ‘Ik zal maar aantekenen dat u meegaat. Dan kunt u nog wel met de dokter praten’. ‘Mijn god, mijn god!’ De broeder:

‘Gaat u toch slapen. U hebt nog een paar uur en de reis duurt lang en is vermoeiend.’ ‘Maak u het me toch niet moeilijker en laat u me met rust!’ Om half zes komt een brief van de vrouw van de patient: ‘Blijf waar je bent. Ik ga alleen. Het is te zwaar voor jou.’ Om zes uur komt de man van de Registratie: ‘Mijnheer, het spijt me dat ik het u zeggen moet, morgenochtend gaat uw vrouw op transport. Wilt u meegaan of niet?’

De patient vliégt overeind: ‘En gisteren is me nog verzekerd dat mijn vrouw niet zou gaan!’ ‘Is, spijt me, niet mijn zaak. Ze staat op de lijst en u moet uw besluit nemen.’ ‘Da’s verdómd gemakkelijk gezegd! Jullie decreteren maar, maar óns leven is er mee gemoeid!’ ‘Stil maar man, wij gaan óók, een paar treinen later alleen.’ ‘Ik wens me mijn besluit voor te behouden, tot straks.’ Man van de Registratur haalt zijn horloge uit zijn vestzak:

‘Ik geef u nog vijf minuten om uw besluit te nemen.’ Stilte. Patient (geslagen): ‘Ik ga mee; ik kan niet anders!’

Midden in de nacht is het tweede transport uit Vught gekomen, om-en-de-bij dertienhonderd mensen, mannen, vrouwen en kinderen.

Zij zijn, moe en uitgeput, ziek en vervuild, voor een deel uit de vuile vee- en goederenwagens waarmee zij gekomen zijn, eenvoudig met gesnauw, gedonder en slagen en stompen overgeheveld in de vuile vee- en goederenwagens, die hen naar het Oosten overbrengen. Het getal moest vol. Men kan hier geen trein meer zien, de een zonder te vloeken, de ander zonder te walgen, een derde zonder te snikken. De trein gaat martelend en folterend geregeld: nooit is hij te laat, nooit wordt hij door een bom getroffen. Waarom laat de Voorzienigheid ons in de steek? Verscheidene zieke kinderen op transport meegestuurd met hun ouders of alleen de moeder, die naar het Oosten werden gedeporteerd. In mijn

34