In Depot

medemensen niet slechter beoordelen dan hij zichzelf beoordeelt. Maar toch haat ik de massa, die slechts toegangelijk is voor demagogie en kleine middelen en die als kleine kinderen reageert.

Ik ben opnieuw gedegradeerd. Nadat ik mijn positie als opzichter verloren had, was ik aangesteld als koffie- en theehaler. Vrijdag hagelde het en de stenen priemden als naalden in mijn gezicht, toen ik de lege gamellen terugbracht. Ik zocht een poosje beschutting in de Centrale Keuken, waar ik door de dienstdoende Duitser werd toegebruld met: ‘Sie haben hier nichts zu suchen. H’raus ! Sind Sie noch nicht weg. Was gucken Sie herum!’ Etcetera. Ik bleef rustig staan, tezamen met mijn metgezel. Toevallig stapt mijn chef, de beroemde Brauner, met zijn dure jekker en zijn pooierspet, de keuken binnen. ‘Wat doet u hier?’ De keukenpiet brult: ‘Das Zeug steht hier schon eine Stunde!’ Ik zeg: ‘Vijf minuten.’ Brauner:

‘Ik zal u weer op de belt aan het werk zetten!’ Ik denk: Stik, rotzak! Vanmorgen de ontknoping. De vrouwelijke zaalchef komt mij op mijn nuchtere maag meedelen: ‘Van Dienstbereich xn komt bericht, dat u geen koffie meer mag halen.’ Ik denk: Stik! Maar intussen ben ik mijn contact met de buitenwereld en de frisse lucht kwijt, benevens een grote mate van bewegingsvrijheid. Zo zijn de kereltjes hier: misbruik van macht, samenklitten van de Duitsers, bevelen zonder eerst te horen. Dergelijke kleinigheden verpesten de verhouding in de samenleving tussen de Nederlandse en de Duitse Joden. Over dergelijke kleine tegenslagen komen we heen; we lachen er maar om. Ik steek toch geen vin uit; boeken heb ik bij me; en er zijn nog altijd middelen om er uit te komen en in het kamp onder te duiken daar waar men zijn wil, of moet. Vanmorgen ben ik al naar de cantine geweest om een kersvers attest van de dokter voor groente voor contrasignering in te dienen, naar de keuken voor het organiseren van een peen, naar Schlesinger om te pleiten voor een vriend, die voor morgen op de transportlijst staat, naar de barak van mijn vriend om hem te zeggen dat hij veilig is.

Ik ben tevreden en voldaan en lach om de kleine Brauner. Wij lachen allemaal om de kleine Brauner, om zijn grote jekker en zijn pooierspet.

dinsdag 8 februari De amputatie is weer geschied: de schurftige slang is vanmorgen weer weggeschuifeld met zijn volle pens. Tweehonderdzevenenzeventig zieken met hun familieleden, de rest ontsperde Weinrebs, vervallenverklaarde stempels van de Zentralstelle, nietigverklaarde Calmeyers, strafgevallen, weeskinderen. Het gaat toch nog altijd anders dan men kan opmaken uit de voorhanden gegevens. Ofschoon het parool was uitgegeven: alleen stervenden zijn untransportfähig, zijn er toch verscheidene ernstig zieken in geslaagd, van de lijst af te springen. Deze hebben geboft. Ook anderen hebben geboft: een paar

273