In Depot

de kinderen van vrome Joden als van gedoopte Joden, die ijverig voor hun onderscheidene feesten hadden gerepeteerd en zich daarop hadden verheugd. Ook uit deze maatregel kan men opmaken, dat het regiem straffer is geworden. Het vorige jaar heeft de commandant het Chanoekah-feest in een der barakken door zijn tegenwoordigheid vereerd en doen blijken, dat hij door de ceremonie sterk getroffen was. Onberekenbare natuur met ijzeren handen, waarover fluweel.

donderdag 23 december Om twee uur vanmiddag plotseling het elektrisch licht uit; < ook > weigerde de waterleiding. Om half vier overal het werk stopgezet, mannen en vrouwen naar de woonbarakken terug. Algemeen leedvermaak wegens het hatelijke verbod tot het vieren van Chanoekah en Kerstmis. Het verluidt, dat een bom een kabel vàn het elektrisch net te Groningen heeft geraakt. (De pompen van de waterleiding worden elektrisch bewogen.) In de barakken aanvankelijk Egyptische duisternis, later kaarsverlichting, met een reminescentie aan Chanoekah: toch Chanoekah ! Kinderen om zeven uur naar bed, wegens gevaar voor zoekraken. Om half negen defect hersteld.

Het kamp, dat anders omtrent die tijd in het duister ligt, flonkerde van het licht: in de o D-kazerne en in de Centrale Keuken had men de handels van het elektrisch licht vergeten om te draaien en de verduisteringsluiken aan te brengen. Als de weerga werden de lichten uitgedraaid. Waarvoor, weet niemand. Alleen uit vrees voor de commandant. Want de Engelse en Amerikaanse vliegers, die hier geregeld over vliegen, zowel bij dag als bij nacht, ontzien het kamp angstvallig. De commandant is overdreven bezorgd voor het lot van zijn Joden. Toch nog zo kwaad niet!

vrijdag 24 december Brief van Sander. Vliegmachines.

Werk bureau-Schlesinger.

zaterdag 25 december OD-ers hebben gisteravond in barak 73, die der gedoopten, gecontroleerd, of de bewoners zich hielden aan het verbod het Kerstfeest te vieren. Geen takje groen, geen kaarsje was geoorloofd.

De Obersturmführer heeft ook onderhands verboden dat de gedoopten hun gewone zondagsdienst houden. Men zocht een reden voor de prikkelbaarheid van de commandant. De rancune wegens het verspreiden van onvriendelijke geruchten wat betreft het verloop van het Joelfeest, is ongewoon scherp. Men zoekt de achtergrond in ontstemming over het ongunstig verloop van de oorlog, in de zware bombardementen van Duitse steden uit de lucht. De commandant is pas met verlof naar Düsseldorf geweest, waar hij de verwoesting met eigen ogen heeft kunnen gadeslaan. Hij zou tot de overtuiging zijn gekomen,

239