In Depot

hun behoeften kunnen doen; één tonnetje, dat te klein is voor zoveel mensen. Een zak zand ernaast, waaruit ieder een handje kan grijpen tot het bedekken van het vunsje. In een andere hoek een bidon water met kraantje voor hen, die hun dorst willen lessen. De agenten van Lippmann, Rosenthal & Co volgen de ballingen op de voet in de trein: wringen nog de laatste kleine bezittingen uit hen, klein bankpapier, vulpenhouders, horloges, onder intimidatie en muilperen. Wie niet nog in de barakken aan vrienden en bekenden zijn laatste eigendommen heeft weggeschonken of in bewaring gegeven, poogt ze, indien hij daarvoor de kans <ziet>, uit de trein te werken, soms in flarden. Joodse Gestapo, als spionnen langs de trein opgesteld, gaan na het vertrek als hyena’s langs de baan op zoek naar geld, bankpapier. Als de wagons vol zijn, het voorgeschreven quantum ballingen afgeleverd, gaan de wagens tot op een kier dicht.

De commandant geeft het sein tot vertrek: een wenk met de hand.

De fluit gilt, meestal omstreeks elf uur; zij gaat allen in het kamp door merg en been. De schurftige slang schuifelt met gevulde ransel weg. Schlesinger en zijn gevolg springen op de treeplank: zij rijden een stuk mee, voor het gemak, anders moeten zij het stuk terug lopen. Wat slijtage van de schoenzolen veroorzaakt. De commandant slentert voldaan weg; dr. Spanier wandelt, handen op de rug, het hoofd in zorgelijk nadenken gebogen, terug naar zijn spreekkamer. Iedereen in het kamp maakt een kots-geluid als hij over transport wat zeggen wil. Drieduizendenvijftig man zijn vandaag vervoerd. Rotstemming in het kamp. Er waren vannacht nog driehonderd mensen nodig: zij werden aan de bedrijven en de bureaus onttrokken.

OD-ers hebben vandaag uit Amsterdam ontelbare zwaargevulde rugzakken aangevoerd, zogenaamd om ze aan de ballingen mee te geven. Ze werden via de Fürsorge in de magazijnen opgeborgen. Heideploegen vanmiddag om half zeven zien binnenkomen: jonge mannen en vrouwen, begeleid door marechaussée. Gezond volk. Blootshoofds. Gebruind door de zon. Stevige marspas, in laarzen en op klompen, alsof ze niet een dag van tien uur achter de rug hadden.

woensdag 2 juni Sedert een paar weken krijg ik een door mijn stationsarts en dr. Spanier getekend briefje, dat mij recht geeft, buiten het ziekenkamp, dat van de rest van het kamp door prikkeldraad is afgescheiden, ziekenbezoeken te brengen in woonbarakken. Aldus kon ik het kamp in ogenschouw nemen en mij van verschillende omstandigheden op de hoogte stellen, ook allerlei mensen ontmoeten. Dit ter verklaring, hoe het komt dat ik over bepaalde dingen aantekeningen in mijn dagboek kan maken.

Een aantal gedoopten van voor 1 januari 1941, die tevens gemengd gehuwd

23