de lijst der zogenaamde Veteranen, die zullen worden uitgewisseld tegen Duitsers. Er zijn op het ogenblik eigenlijk vier wachtlijsten, op verschillende tijdstippen opgesteld. Oorspronkelijk zou het transport slechts uit vijfhonderd Joden bestaan, met het gevolg dat slechts de eerste twee Watik-lijsten als authentiek werden erkend en de andere twee lijsten nietig werden verklaard. Fräulein Slottke liet iedereen briefjes bezorgen: Sperre voor Palestina-Austausch opgeheven, zodat men rekening diende te houden met transport binnenkort naar Polen. Grote teleurstelling onder de optanten voor Palestina, die met bedroefde gezichten rondliepen. Plotseling bevel uit Berlijn: het transport moet duizend man tellen.
Fräulein Slottke draaide als een blad aan een boom om: zij liet alle optanten voor Palestina bij zich komen, en wie enigszins aan de eisen van certifcaat of registratie kon voldoen, wie kon aannemelijk maken dat hij behalve van Nederlandse ook nog van Engelse nationaliteit was, kreeg de mededeling dat hij meemocht. Alles om het door Berlijn gestelde getal van duizend vol te krijgen. Fräulein Slottke was poeslief; zij kon haar teleurstelling ternauwernood verbergen, als zij iemand moest afwijzen. Men geeft blijk van groot wantrouwen tegen de voorgespiegelde Austausch en denkt, dat Berlijn, zoals al zo vaak is geschied, zijn woord niet zal houden en dat het een sluwheidje in de zin heeft. Desondanks zijn er velen, die tegen het vertrek naar Zelle niet opzien, en geloven aan de kans van uitwisseling. Hoe die uitwisseling er in de praktijk zal uitzien, weet niemand. Iedereen gist. Palestina, Palestina, Palestina, is het enige dat men hoort, zoals vroeger Auschwitz, Auschwitz, Auschwitz. Cynici, die geloven dat zij die voor de Austausch zijn aangewezen of daarvoor vrijwillig geopteerd hebben, tenslotte toch in Auschwitz zullen terechtkomen, spreken spottend van Austauschwitz. Een Austausch-Witz.
zaterdag 20 november Groot feest van een familie van twintig personen, mannen, vrouwen en kinderen wegens de barmitswo van een der telgen. Achter in de zaal feestmaaltijd, waaraan allen verzameld waren rondom rabbijn Philip de Vries, uit Haarlem. Een keur van taarten. Redevoering, Joodse gezangen. Indrukwekkende plechtigheid. Deze hele familie, allen overtuigde Zionisten, gaat dinsdag op transport naar Zelle. Ze zijn verheugd dat ze samen kunnen blijven en dat zij de kans hebben, spoedig in Palestina, het Beloofde Land, te zijn. Joden, die uit Vught zijn gekomen, bevestigen dat dezer dagen een transport van duizend mannen en vrouwen rechtstreeks naar het Oosten op transport is gezonden. Mannen, uit het concentratiekamp afkomstig, zijn zonder verdere beschermende kleding in hun gestreepte gevangenispak in de trein gezet. Voor iedere zestig man waren slechts tien dekens beschikbaar.
Bij deze reeds bittere kou ! Joden, uit Amsterdam gekomen, deelden mee
208