In Depot

met opgezet buikje, alsof er een grote bal in zit, glinsterende oogjes, lange armen. Hij voelt zich uitstekend thuis zo hoog tussen zijn potjes en pannetjes en kartonnen dozen. Hij krabt zich als een jonge chimpansee. Even moeilijk is het, van zijn bed af te komen, vooral ’s nachts in het haast pikkedonker. Men moet toch wel eens een plasje doen. Blootsvoets gaat dat niet. Hier begint het probleem. Mijn schoenen staan niet onder mijn bed, maar op de hanenbalken, waar zij tegen diefstal beveiligd zijn. Op de tast grijp ik mijn schoenen, die ik onder mijn armen neem en waarmee ik afdaal. Oppassen dat ik goed stap, anders verbrijzel ik het hoofd van mijn benedenbuurman. Als ik bijna beneden ben, laat ik mijn schoenen - in dit geval overschoenen - op de grond vallen, omdat ik er eigenlijk geen raad mee weet. Zij glibberen tussen mijn armen weg. Boems. Een schot in de nachtelijke stilte. Om van te schrikken. Slaapdronken door een duistere catacombe, als in de Beggar’s Opera, van een veertig meter lengte, langs spookachtige jassen, als van gehangenen. De rugzakken zijn vliegende honden geworden, die van de zolder afhangen. Door een vuile, bemodderde ruimte naar een pover afgeschut hoekje, dat drijft in een vieze, zwarte brij. Dezelfde weg terug. Hoe kom ik met mijn besmeurde schoenen netjes boven? Ze eerst stevig af schuren op de bevuilde vloer, ze netjes vereend in de ene hand, met de andere klauteren, oppassen dat ik het hoofd van mijn buurman ontzie, schoenen weer op de tast in het want opstellen, een voor een. Hoe het altijd lukt, weet ik niet, maar het lukt altijd. Nachtelijke leerschool voor matroos.

Het ledikant is van licht metaal en siddert en beeft altijd als een schip, dat de trillingen ondergaat van de scheepsschroef. Als mijn onderbuurman hoest, trilt mijn bed als een espenblad in de wind, als hij zich omwentelt, danst het als op de golven. Als mijn rechter buurman zich omwentelt, trilt mijn bed, als mijn linker buurman zich omwentelt, trilt het.

Het trilt altijd, zolang niet volstrekte rust is ingetreden. Maar midden

in de nacht piept of kreunt altijd een bed. Het bed is het symbool

van het kamp: wij zijn op reis, op een krakend schip, op een deinende zee.

dinsdag 9 november Bezoek aan Schlesinger. Zijn gipsbeen is voor de helft, de bovenlaag, verwijderd. Deze helft staat bezaaid met gedichtjes, opdrachten en handtekeningen tegen de muur te prijken als een trofee. Schlesinger is er trots op. Verslag uitgebracht van onderhoud met de heer Eitje. Deze is intussen zelf bij Schlesinger geweest. Schlesinger deelt mijn opvatting, dat er om taktische redenen geen bezwaar behoeft te bestaan tegen samenwerking en heeft mij uitgenodigd, met hem samen te werken. Hij wil de leden van de Joodse Raad blijkbaar niet voor het hoofd stoten; hij kan ze nodig hebben en dekt zich naar meer dan een zijde. Ik heb het gevoel van een komedie, waarin alle partijen elkaar voor de

197