In Depot

berekend op een tweehonderd man, verdeeld in appartementen voor dertig, veertig man, was intiemer dan dat in de grote barakken, die voor het eerst omstreeks 15 juli 1942 werden betrokken door mensen, die direct doorgingen op transport naar Polen. In deze kleine barakken had men elkaar in een langdurig samenzijn leren kennen en waarderen, ook wel haten. De verhouding tussen de barakleider en de inwoners verschilt hemelsbreed van die in de grote doorgangsbarakken. In deze lopen leiders en bewoners meestal onverschillig en koud langs elkaar heen, in gene klinkt een toon van kameraadschap of bekendheid. Gisteren kwamen de jongens stuk voor stuk bij de barakleider binnen om hun kaartje voor de revue. De meesten noemden hem eenvoudig bij zijn naam. De barakleider had de kaartjes in petten gedeponeerd, waarbij de jongens blindelings moesten kiezen. Zij die een slechte plaats trokken, zeiden gelaten: ‘Pech gehabt.’ Zij die poogden hem tot begunstiging te verleiden, kregen de wind van voren. ‘Du hast genau dieselbe Rechte wie die Anderen, und damit basta! Das weisst du genau.’ De leider gaat zelf niet naar de revue, zijn vrouw zit in Polen; zijn gedachten cirkelen voortdurend om het lot van deze vrouw. Hij is niet cynisch, slechts verbitterd, maar rechtvaardig en voorkomend tegenover zijn barakgenoten. Hij schreeuwt niet, commandeert niet, zoals vele Duitsers, maar praat met zijn mensen, rustig en bedaard, overtuigt hen. Hij is geliefd.

zaterdag 18 september Vannacht zijn uit Amsterdam driehonderdvijftig Joden aangebracht, waaronder honderdvierentwintig ondergedokenen, die in de Strafbarak zijn gehuisvest, en vijftig zieken, die uit de Joodse Invalide zijn gehaald. Met dezelfde trein, om twee uur in de nacht, zijn vijftig Joden, leden van de Expositur, met hun gezinnen, naar Amsterdam teruggebracht bij wijze van onderscheiding voor hun verdiensten. Beschamend, uit de handen van degenen, die Joden roven, een onderscheiding te ontvangen, omdat men de rovers zo prompt gediend heeft. Maar het is beter naar Amsterdam terug te gaan dan naar Polen te reizen. Om zeven uur vanmorgen is een aantal Joden per autobus vertrokken op weg naar de trein voor Barneveld. Ik was bij het vertrek tegenwoordig en had de indruk, dat ik slechts behoefde in te stappen om mee te rijden. De controle der marechaussée wijst op grote onverschilligheid. Eindelijk bij de Antragstelle mijn papieren betreffende mijn ontbonden gemengde huwelijk met ‘Arisch’ kind ingediend. Kreeg de verzekering, dat deze papieren toereikend waren om naar Theresienstadt te worden gezonden.

In ieder geval betekent het weer het rekken van mijn verblijf op Westerbork. Met het jongste transport is een aantal gescheiden gemengd-gehuwden vertrokken. Logica: Joodse vaders en moeders van ‘Arische’ kinderen krijgen op het ogenblik bij wijze van gunst Theresienstadt als verblijfplaats

165