In Depot

onlangs naar Amsterdam terug konden, hier gebleven om hun ouders voor transport te behoeden. Te zelfder tijd gaan nog steeds oud-leden van de Joodse Raad, die wel naar Amsterdam waren teruggegaan toen hun de gelegenheid geboden werd, maar per vergissing na een razzia weer hierheen waren gebracht. Zo ziet het rechtvaardigheidsgevoel van de Ostu eruit! Voorts zijn een aantal leden van de Hasjera, boven de een-en-twintig jaar, meegegaan, die hier in de buitendienst werkzaam waren. De Obersturmführer heeft hun een brief meegegeven, waarin hij de commandant van het kamp, waarheen zij gaan, verzoekt, hen aan dezelfde soort van werk te zetten, hetwelk zij in Westerbork hebben gedaan - werk te velde - en wel in hetzelfde groepsverband.

Zo sentimenteel is de commandant! Verder driehonderd mannen, vrouwen en kinderen, die kersvers, in hun enkele colbertje, jurk of blouse, zonder winterkleren uit Vught waren gekomen om vrijwillig hun familieleden hier naar het Oosten te vergezellen. Ook zijn weer een aantal mannen van de Puttkammer-lijst vertrokken, die hierop zes maanden hadden geleefd en niet hadden gezorgd voor ‘suppletie’. En tenslotte maakte een groot aantal Joden de reis mee, die, op bevel van de Obersturmführer, nog om een of andere reden een Antrag hadden ingediend en bij wie aldus de suggestie was gewekt, dat zij voor Theresienstadt of voor Midden-Duitsland in aanmerking konden komen. Hun Antrag werd kort en bondig afgewezen: het transportquantum was niet vol.

Het quantum gaat altijd voor het betrachten van menslievendheid of gunstbetoon. Het eerste contingent voor Theresienstadt - driehonderd man -werd aan de transporttrein vastgehaakt: eveneens in goederenwagens, vijftig of zestig mensen per wagen, voor het merendeel ouden van dagen, alte Kamp-Insassen en ouders van oud-leden van de Joodse Raad, die op de Duizend-lijst zijn geplaatst. Elk hunner mocht vijftig kg bagage meenemen, die in een afzonderlijke wagon werd geladen. (Zij die naar Polen gaan, mogen slechts vijftien kg meenemen.) Uit de barak der ouden van dagen zijn een kleine honderd mannen en vrouwen verdwenen. Thans zijn er nog ruim zesduizend bewoners in het kamp. Het is duidelijk merkbaar, dat het kamp leeg raakt: weinig wandelaars op straat.

woensdag 15 september Schlesinger vanmorgen ontmoet terwijl ik in de wachtkamer van zijn bureau zat te schrijven: ijzeren handdruk.

‘Het was een vergissing’, was het enige wat hij mij met stentorstem verklaarde. ‘Kan ik u vandaag ontmoeten?’ ‘Ik moet nu naar de overkant (bureau van de Obersturmführer); maar als u om vier uur nog hier is, kan ik u te woord staan.’ Schlesinger was tegen vijf uur nog niet terug.

Er komen nog meer dagen.

162