In Depot

en zong vaak de melodietjes mee. De commandant had schik als een kind: zalig zijn de armen van geest. Een van de slagzinnen is mij bij het naar huis gaan bijgebleven: ‘Wenn man bis zum Halse in dem Dreck sitzt, was hat man dann zu zwitschern’. Wij zitten hier allen tot over de hals in de drek en toch kwinkeleert men. Psychologisch raadsel. Operettemuziek bij een geopend graf. Als het nog klassieke muziek was geweest met de aangrijpende treurmars van Chopin als slot. Of: een dodendans als de Pavane van Ravel. Onder gijntjes blazen wij de aftocht. Ehrlich was verrukt over zijn prestatie. ‘Dat we er onder die ongunstige omstandigheden dit nog van hebben terechtgebracht!’ Hij glom. De brunette, die de vorige week zondag tussen twee o D-ers een bezoek aan Schlesinger heeft gebracht, loopt frank en vrij zonder s rond. Haar bezoek heeft klaarblijkelijk succes gehad.

maandag 6 september De resterende kampbewoners hebben zich verzoend met de gedachte, dat zij tenslotte toch nog een reis naar Polen of Duitsland zullen moeten doen voordat zij aan hun bevrijding toe zijn.

Ten eerste zijn zij er algemeen van overtuigd, dat het einde van de oorlog ophanden is, zodat zij geen vrees meer koesteren voor hun leven.

Ten tweede zijn zij, wie de voorkeurspositie van de alte Kamp-Insassen een doorn in het oog was, met hun lot in zoverre verzoend, dat zij niet meer het gevoel hebben dat er met twee maten wordt gemeten.

Voor de alte Kamp-Insassen is het besluit echter een harde slag, omdat zij er nog altijd half op gerekend hadden, dat zij in ieder geval de oorlog in dit vrij gemoedelijke kamp zouden hebben gehaald en dat zij niet wederom zouden worden gestoten uit een soort maatschappelijke verhouding, waaraan zij zich hadden gewend. De Nederlandse Joden verliezen thans een steen des aanstoots voor hun ergernis tegen de Duitse Joden, die opnieuw met hen tezamen in de smeltkroes worden geworpen. De ergernis van deze aard miste tenslotte zijn grond als men er bijvoorbeeld rekening mee houdt, dat zich in Barneveld een groep Joden heeft kunnen handhaven in een bevoorrechte positie en het aantal Duitse Joden in Westerbork slechts een onbeduidende fractie vormt van het totaalaantal, dat in Duitsland heeft gewoond en dat, evenals de Nederlandse Joden, voor het grootste deel naar Polen is gezonden voorzover het niet in concentratiekampen is gecrepeerd of op andere wijze gestorven. Intussen is er sprake van, dat ook de Barnevelders naar Duitsland zullen worden doorgezonden en op doorreis hierheen komen. Zo gaat tenslotte de rest van de Duitse en Nederlandse Joden hetzelfde lot tegemoet, worden zij toch op een hoop geworpen, of dat in Auschwitz, Theresienstadt of Midden-Duitsland is.

150