In Depot

nicht verlieren.’ ‘Ik heb dat zo niet bedoeld.’ ‘Ich hab’ Sie sehr gut verstanden.’ ‘U hebt geen zin voor humor.’ ‘Ich hab’ einen ganz anderen Sinn vor Humor. Ich weisz ganz genau dass < Sie > geflüchtet sind in Baracke 73.’ (Barak 73 is de barak voor de gedoopte Joden.) Mijn kampvriend af. Talloze Joden, ook beschaafde, ontwikkelde Joden, blijken zich niet te generen te graaien in het bezit, dat eens aan andere Joden heeft toebehoord en waarvan zij beroofd zijn en waaraan soms bloed kleeft. Ook Frau Schlesinger niet, die zich ‘die schönsten Sachen’ laat sturen. Ook de opzichter niet, die zich bij Schlesinger een wit voetje zoekt door diens vrouw te begiftigen. Wat de opzichter voor zichzelf heeft uitgezocht, is niet bekend. Hij heeft prachtig de verontwaardigde gespeeld en een schone gelegenheid aangegrepen om zijn afkeer van de ‘geschmadden’ te tonen.

zondag 21 augustus Gisteren zes gevallen van diphteritis geconstateerd. De commandant heeft van het concertprogram ‘Bei mir bist du schön’ doen schrappen. Hij vond het tenslotte niet geoorloofd. Zou hij door zijn vrienden zijn aangevallen wegens zijn slechte smaak? Aardig, dat hij de Joden zo tegen henzelf in bescherming neemt. Vanmiddag een bezoek gebracht aan de s-barak met vijfhonderdvijftig mannen en vrouwen.

Allen een band met een grote rode s om de arm. Barak als alle andere barakken, maar oneindig meer rommel. Mannen en vrouwen krioelen tussen de smalle straatjes in de lengte en in de breedte tussen de hoogopgestapelde bedden als van een oosterse stad. Op de balken en tegen de zoldering aan spijkers een eindeloos gevariëerde kleurige draperie van garderobes als rekwisieten op een toneelzolder; daarbuiten aan het prikkeldraad en tussen het prikkeldraad een reusachtig bont zeil en vlaggen van wasgoed. Zigeuners tussen hun vodden. Iedereen weet, dat zijn of haar lot bezegeld is: Polen. De jongeren zijn luchthartig, de ouderen beklemd. Langs het prikkeldraad staan mannen en vrouwen bij honderden te wachten om tot de barak te worden toegelaten. Bij plukjes van vijftig passeren zij de groene man van de Ordnungsdienst. Het is vandaag de laatste dag van bezoek voor dinsdag, als het transport gaat. Iedereen is van dezelfde gedachte vervuld: vandaag zie ik mijn vriend, mijn vriendin misschien voor het laatst, morgennacht moet ik misschien pakken om mijn man, mijn vrouw, mijn verloofde in de ballingschap te volgen. Iedereen in de barak weet, dat er aan deze ballingschap geen ontkomen is. Bij het ontmoeten, bij het afscheid leest men dezelfde gedachte in eikaars ogen: het lot heeft beslist. Terwijl wij staan te wachten, passeert een jeugdig paartje, dat terugkomt van bezoek aan de s-barak, aan de andere kant het roestig prikkeldraad. Blijft staan: ‘Dag Jaap, dag Jet, komen jullie vanavond bridgen?’ ‘Ik kan vanmiddag niet, maar Jaap wel.’ ‘Niks leuk

133