HET BESLISSENDE JAAR 1931. i)
Hoe staat het feitelijk met het Vijfjarenplan? In welke richting ontwikkelt het zich? Slaagt het, mislukt het? De vijf jaren zijn nog niet om. Een oordeel, een definitief oordeel,, zou daarom voorbarig zijn. Nochtans is er reden, een voorloopige balans op te maken. Het jaar 1931 immers is „het beslissende jaar”. Aldus hebben de bolsjewisten het jaar gekarakteriseerd. Zij hebben daarmede op zijn gunstigst willen zeggen: dat 1931 in de Russische volkshuishouding een volstrekte wending ten goede moest brengen. Is dit gebeurd? Bij de beoordeeling van den stand van zaken past den West-Europeaan, in verband met de hachelijke positie van zijn eigen economische verhoudingen, natuurlijk zekere reserve, maar dit neemt niet weg, dat hij toch het recht heeft, in alle objectiviteit den economischen toestand van Sovjet-Rusland in beschouwing te nemen.
Het Vijfjarenplan heeft vele kanten. Het zou op elk van zijn zijden moeten worden onderzocht, om uit te maken, in hoeverre het tot nog toe geslaagd mag worden genoemd. Onmiskenbaar is, dat het in hoofdzaak, bij alle economische planmatigheid, die het kenmerkt, strijdwapen is. Strijdwapen, niet in de eerste plaats in de beteekenis van politiek-economisch aanvalswapen, doch in dien zin, dat het moet dienen om Sovjet-Rusland het kapitaal te verschaffen, waarmede het zijn
*) Dit hoofdstuk werd geschreven in December 1931.