Van sikkel en hamer

HET SOCIAAL MOTIEF IN HET ARBEIDSPROCES.

Het groote probleem, waarvoor de bolsjewistische leiders in Rusland staan, is: de ontwikkeling van de communistische idee in het volk als scheppende gedachte, als productiefactor. Zoolang deze idee vrucht is van verzet tegen een maatschappelijk stelsel, dat door bepaalde groepen der samenleving gevoeld wordt als onrechtvaardig, of als last of druk, doet zij slechts dienst als meer of minder sterk werkende prikkel voor de tegenpartij tot hervorming en verlichting. Zoodra deze idee de baan vrij krijgt, dient zij te harer rechtvaardiging te bewijzen, niet slechts dat zij theoretisch als zedelijk maatschappelijk beginsel beter is dan het beginsel dat zij aantast, doch ook, en in de eerste plaats, dat zij p r a c t i s c h als economische factor, als producente van economische goederen, minstens even doeltreffend is.

De goederenproductie is en blijft grondslag van elke samenleving; derhalve is economische discipline, in welken vorm ook, eisch.

Het is niet eenvoudig, den buitenstaander een juist beeld te schetsen van wat thans in Sovjet-Rusland gaande is. Het beeld is caleidoscopisch. Men vraagt er zich af: wat is in de verschijnselen essentieel, wat is voorbijgaand? Gaat de economie haar eigen gang volgens natuurlijke, onveranderlijke wetten, en buigt zij zich langzaam maar zeker naar het