Van sikkel en hamer

58

van ingenieurs en andere technici, die wij overal naar dit euvel ondervroegen, varieeren van 40 tot 60 %.

Het belangrijkste programpunt: daling van den kostprijs van het product, een der financieele pijlers van het Vijfjarenplan, is, naar algemeen wordt aangenomen, volkomen mislukt. In bepaalde gevallen zijn de kosten niet alleen niet gedaald, doch zelfs gestegen. Alleen al uit het hardnekkig stilzwijgen, dat de Sovjet-regeering omtrent dit punt bewaart, kan dat worden afgeleid. Men schrijft de enorme vergrooting van de geldcirculatie — het vorig jaar van 2.642 millioen roebel tot 4.264; terwijl bij het Vijfjarenplan van 1927/28 tot en met 1932/33 slechts 1.250 roebels zouden worden uitgegeven — grootendeels aan de mislukking van de kostenberekening toe.

In het algemeen laat de voorziening van de industrie met arbeidskrachten veel te wenschen over. Het welslagen van het Vijfjarenplan hangt daarvan ten sterkste af. De mechanisatie van den landbouw was niet slechts noodig om het graanproduct te verbeteren en te vermeerderen, doch ook om millioenen arbeidskrachten vrij te maken, waaraan de industrie dringend behoefte heeft. Er heeft een voortdurende infiltratie van otchodniki — de overtollige arbeiders — van het platteland in de steden plaats; dat is wel zeer duidelijk waarneembaar te Moscou. De Sovjetregeering heeft met de kolchozen ook contracten loopen, waarin het beding voorkomt, dat de industrie in den stillen tijd van het landbouwbedrijf de beschikking krijgt over een deel der landbouw-arbeiders. Het element druk is hier volstrekt niet uitgesloten. In hoeverre deze contracten het beoogde resultaat afwerpen, zal op den duur moeten blijken.

In ieder geval is er een regelmatige trek van het platteland naar die industrieele centra, waar de arbeidsvoorwaarden het gunstigst zijn. De grootste behoefte aan arbeiders hebben de steenkoolmijnen in het Dongebied. De arbeidsvoorwaarden zijn daar echter ver beneden peil, de arbeid is zwaar, de woongelegenheid slecht, en de arbeiders vluchten daar vandaan even hard als zij er komen.

Het steenkoolvraagstuk is daardoor accuut. Uit de berichten over rantsoeneering van den huisbrand voor den winter is dit reeds duidelijk naar buiten gebleken, De regeering tracht