Van sikkel en hamer

46

in roebels zal worden uitgekeerd, in verband met het heer** schend goudgebrek in Rusland en den nood onder de intel-lectueelen in Duitschland.

De Russische technicus, de bedrijfsleider, de directeur, leidden de persoonlijkheden, kunnen het echter tot 600, in som-mige gevallen tot 1000 roebel per maand brengen. Oók de ingenieur, die lid is van de communistische partij, kan een stuk boven de grens van 350 roebel, die communisten mogen verdienen, uitkomen; de partijkas spreekt hem dan alleen zwaarder aan. Schrijvers kunnen hun inkomsten nog sterker opdrijyen dan b.v. ingenieurs: hun inkomsten staan in ver-houding tot de waardeering van hun arbeid, soms genieten zij aandeel in de winst, zonder dat de eindbelooning aan beperking onderworpen is. De Deensche schrijver Andersen Nex0, die tegelijk met ons in Rusland vertoefde, maakt in „Politiken” gewag van een schrijver, die verleden jaar 15.000 roebels heeft verdiend. Ons zelf werd door kunstenaars verzekerd, dat er schrijvers zijn, die nog méér maken. Zijn zij lid van de partij, dan spreekt de partijkas ook hen duchtig aan. En anders weten de belastingautoriteiten hen te vinden.

Maar dit staat buiten het feit, dat het in Sovjet~Rus-land zoowel voor technici als kunstenaars m o g e 1 ij k is, groote honoraria te bedingen. Hieruit blijkt, dat ook Sovjet-Rusland, alleen op beperkte schaal vooralsnog, gebonden is aan de economische wet van het Westen, nl. dat naar gelang maatschappelijke goederen zeldzamer worden, zij duurder worden. Maar óók, dat het proletarisch intellect zich in beginsel feitelijk volgens dezelfde economische wetten beweegt als het burgerlijke, waartegen de proletarische gevoelens der bolsjewisten aanvankelijk heftig revolteerden.

Er is zich in Sovjet-Rusland bezig een nieuwe geldhuishouding te ontwikkelen. Stalin meent, dat de door hem gesanctioneerde en algemeen gemaakte loondifferentiatie van tijdelijken aard zal zijn, alleen maar noodig zal zijn voor het tijdperk van den industrieelen opbouw. Is dit zelfbedrog, of met voorbedachten rade over de harde feiten heenloopen?

Zeker is dat de Russische samenleving duidelijk zichtbaar en gretig de belangrijke buiging van de algemeene lijn volgt. In de samenleving teek ent zich een typische classificatie af, die den indruk maakt van kast en vorming. Als toonaangevend