Van sikkel en hamer

146

dat de bolsjewisten zich aan hun woningtypes voor zeer lange jaren binden.

Het interieur der woningen bevredigt niet. In alle opzichtten zijn er tekortkomingen. De accommodatie zou, afgemeten naar onze verhouding, voor de gezinnen, die er herberging vinden, te klein zijn. De Russen zelf beschouwen de beper-king dezer accommodatie als van tijdelijken aard. In verhouding tot de woonruimte, waarover de Russische arbeiders vroeger beschikten, moet zij echter op zichzelf veelal als een vooruitgang worden beschouwd. Hierbij moet rekening worden gehouden met het feit, dat de Russen, zoowel ouders als kinderen, hun vrijen tijd zooveel mogelijk slijten in hun clubgebouwen en andere communistische instellingen, waardoor het woonhuis een sterk bijkomstig karakter voor hen verkrijgt.

De haastigheid, waarmede gebouwd wordt, en het gebrek aan vakbekwaamheid, treffen zelfs den leek. In een der woningblokken bij Dnjeprostroi, die wij bezochten, waar de woningen in onvriendelijke, eindelooze gangen aan elkaar grenzen, sloot geen deur naar behooren. Alles is navenant. Over het materiaal, dat wordt gebruikt, wordt geklaagd. Daken en vloeren, die in beton zijn ontworpen, worden uitgevoerd in hout wegens gebrek aan staal voor versterking» balcons kan men waarnemen geheel zonder vloeren wegens gebrek aan cement. Er heerscht een ongelooflijk gebrek aan materiaal van allerlei soort. Geklaagd wordt ook over te weinig zorg besteed aan plaatsing der waterclosets, die vaak op een donkere plek in de huizen worden gebouwd, waar te weinig of geen ventilatie mogelijk is. Dit is zeker verwonderlijk in een land, waar den kinderen thans van de wieg af hygiënische begrippen worden bijgebracht en waar tegenwoordig op elk station en op elke andere plaats van openbaar verkeer een vrouw of man met een veger bezig is, het terrein van stof en af val te reinigen. Wat aan de nieuwe huizen wel het meest in het oog loopt, is de matelooze hoeveelheid gebroken ruiten, door heel Rusland, die niet vernieuwd worden, klaarblijkelijk als gevolg van een groot tekort aan glas. Het geeft den huizen een rommelig onverzorgd karakter, dat den naargeestigen indruk der architectuur versterkt.