Van sikkel en hamer

141

van nieuwe steden op plaatsen overal waar in Rusland de grondslag voor nieuwe groote industrieën wordt gelegd; afrekening met den ouden bouwstijl uit de tsaristische periode en het scheppen van een nieuwen stijl en nieuwe woonvormen, beantwoordend aan het communistische ideaaL

Uit deze enkele opsomming blijkt, dat de bolsjewisten hier staan voor een taak, welker doeltreffende vervulling slechts verwacht kan worden, en mogelijk is, in een samenleving, rijker en rijper dan die der Sovjets. Eén ding is aan de vervulling van deze behoeften en wenschen ongetwijfeld ten goede gekomen, nl. het onstuimige revolutionaire élan, dat ook in de industrie zijn werk verricht heeft.

Sovjet-Rusland is thans als het ware één groot bouwwerk, waarin afbraak en opbouw in snel tempo naast elkander voortgaan. Het minst-duidelijk beeld van de bedoelingen der bolsjewisten geven de groote steden, waar zij sterk gebonden zijn aan de bestaande architectuur en den stadsaanleg; een zeer duidelijk beeld leveren de nieuw-gebouwde steden, die hier en daar als het ware uit den grond verrijzen en waar de bolsjewisten niet aan eenigerlei beperking gebonden zijn.

In verkeerstechnisch opzicht levert b.v. een stad als Leningrad schier geen moeilijkheden op: Peter de Groote heeft deze stad doen bouwen in verhoudingen, — zoowel wat betreft de lengte en breedte der straten als de ruimte der pleinen, —* getuigend van een ver vooruitzienden geest. Het karakter der stad, de architectuur, daarentegen draagt een zoo sterk burgerlijk stempel, dat het welhaast onverwoestbaar voorkomt en het vooreerst moeilijk zal zijn om aan deze stad naar het uiterlijk een sterk-sprekend communistisch cachet te ver-leenen.

Moskou is van de oude steden wellicht de stad, die de achterlijkste bouwverhoudingen kende en daarom de sterkste verandering ondergaat. Twee jaar geleden reeds konden wij constateeren, dat het oude middeleeuwsche, dorpsgemoede-lijke karakter der stad zichtbaar was aangetast, schoon nog volstrekt niet gebroken, door den nieuw-opkomenden stijl der harde, onverbloemde zakelijkheid. Sedertdien is de slooping van het oude Moskou met sprongen voortgezet. Het schilderachtige centrum der stad is thans verwijd door het af breken van de beroemde poort, waar de schrijn der Iberische Moeder