Russische reisschetsen

ECONOMISCHE MOEILIJKHEDEN EN TEGENSLAGEN.

hun fout is politiek-economisch zelotisme: het „bolsjewistisch tempo”, zooals dat heet, of de eerzucht, legde te veel nadruk op de quantiteit ten koste van de qualiteit. De burgerlijk-denkende technici waren voor dit tempo niet geschikt. Een politiek proces als dat tegen Ramsin c.s. vernielde het laatste restje zelfvertrouwen bij de technici en doodde hun initiatief, uit vrees voor misgrepen. Hun economische achterstelling bij de vakarbeiders, die weliswaar lagere belooningen kregen, doch meer faciliteiten voor levensmiddelen genoten, kweekte sociaal minderwaardigheidsgevoel. De technici begonnen zich te vrijwaren tegen de gevolgen van hun socialen achterstand: zij werden, als zij er kans toe zagen, vakarbeiders.

* #

#•

Hier heeft men den achtergrond van de wijziging in de houding der regee-ring tegenover de technici. Terwijl het aantal proletarische technici nog verre bij de wassende behoeften achterbleef, begonnen de burgerlijke technici hun posten te verlaten. De voedselpositie van laatstgenoemden is thans gelijkgesteld met die der vakarbeiders. Sedert kort gaan de bolsjewistische leiders een stap verder en beginnen de technici uit het tsarenregiem, die zij voorloopig in de gevangenissen hadden opgeborgen, weer in het productieproces op te nemen. Zij motiveeren dit met het argument, dat deze technici, nu zoowel de bourgeoisie als de koelakken als klasse zijn vernietigd, geen gevaar meer opleveren voor den proletarischen grondslag van den staat. Dit argument is feitelijk ongetwijfeld juist: de technici worden door de aanhangers der regeering sterk over-heerscht en in bedwang gehouden, doch de industrieele behoeften zijn d r ij f-v e e r. Hiernevens ontwikkelt zich thans nog flauw, doch zichtbaar, de tendenz, de zeggenschap, die den gewonen arbeider ten aanzien van den gang van hetbedrijf nog was gelaten, in de handen der technici te leggen. In bedrijfs-conflicten tusschen arbeiders en technici wordt tegenwoordig in ieder geval minder streng gelet op het partijboekje, dan wel op de economische eischen van het bedrijf. Hierir zitten bedrijfsconflicten verborgen, maar ook politieke pers-spectieven. De stap der Sovjet-regeering zal echter de technische leiding van de bedrijven, op het oog gezien, ten voordeele strekken.

* #

#

Het vraagstuk der geschoolde arbeidskrachten is zeker even acuut als dat der technici, doch de oplossing ervan is minder eenvoudig. Op geen stukken na kunnen de Sovjet-autoriteiten de draaibanken en landbouwmachines, die bij duizenden en tienduizenden uit de reusachtige fabrieken komen, behoorlijk bemannen. Het gevolg is, dat ongeschoolde arbeiders, landarbeiders, die tot nu toe niet anders kenden dan hun primitieve gereedschappen en ruim gemis aan economisch verantwoordelijkheidsbesef hebben, na een spoedopleiding, die dikwijls niet langer duurt dan veertien dagen, aan de draaibank, of op de landbouwmachines worden gezet. Overal, waar men komt in Rusland, hoort men een-en-dezelfde klacht: het percentage machinebeschadiging en -breuk, evenals het percentage verspilling, is aanzienlijk, onrustbarend; schattingen van ingenieurs en andere technici, die wij overal naar dit euvel ondervroegen, varieeren van 40 tot 60 %.

Het belangrijke programpunt: daling van den kostprijs van het product, een der financieele pijlers van het Vijfjarenplan, is, naar algemeen wordt aangenomen, volkomen mislukt. In bepaalde gevallen zijn de kosten niet alleen niet gedaald, doch zelfs gestegen. Alleen al uit het hardnekkig stilzwijgen, dat de Sovjet-regeering omtrent dit punt bewaart, kan dat worden afgeleid. Men schrijft de enorme vergrooting van de geldcirculatie — het vorig jaar van 2.642

45