Russische reisschetsen

De eischen van de harde practijk van het leven.

*-

DE bolsjewisten draaien in een vicieuzen cirkel rond: het doorzetten van de revolutie — beperking van de geestelijke vrijheid — forceering van het industrieele tempo — groeiende behoefte aan buitenlandsch kapitaal — gedwongen vermeerdering van den uitvoer van goederen — gedwongen beperking van de binnenlandsche consumptie — groeiende consumptiebehoeften van het volk. Tusschen deze desiderata en omstandigheden gaat een tragische wedloop, waarin de positie der figuren wisselt naar gelang van de wisselende omstandigheden.

Het vraagstuk kan aldus worden gesteld: Wat is de verhouding tusschen productiekrachten van het volk eenerzijds, — de behoeften van het volk en de stemming onder het volk anderzijds?

De bezwaren, waarmede de bolsjewisten bij den opbouw van hun industrie te worstelen hebben, zijn in werkelijkheid veel mächtiger dan waarop zij aanvankelijk hadden gerekend. Het is onloochenbaar, dat zij de productiviteit van den arbeid met sprongen omhoog hebben gejaagd. Wij vinden in hun statistische gegevens vermeld, dat de productie per man en per dag van 1922 tot 1930 gestegen is van 6.8 roebel tot 26.2 roebel. Dit is, de cijfers bruto beschouwd, een alleszins waardeerbare vooruitgang. Vergelijken wij onze waarnemingen van thans bij die van twee jaar geleden, dan is het straffer accent in het arbeidsproces zonder moeite duidelijk waar te nemen. Het draagt klaarblijkelijk een militair karakter. Bij het eerste bezoek, dat wij aan een Russische fabriek brachten, een modern ingerichte broodfabriek te Moskou, waaraan 440 arbeiders zijn verbonden, trof ons dit sterk: uiterst scherp toezicht aan de meedoogenloos-wentelende machines. Denzelfden indruk kregen wij op het werk van Dnjeprostroi, op Selmasjstroi, een fabriek van landbouwwerktuigen te Rostow, elders.

Het tempo der machine treedt hoe langer hoe dwingerder op, het strenge toezicht houdt den arbeider aan de machine zonder verpoozing gebonden. Precies als in het Westen. Het economisch beginsel houden de bolsjewisten goed in het oog.

Of de sprong, dien de bolsjewisten maken, niet te groot, te zwaar is voor de volkskracht? Doktoren, met wie wij over de geweldige spanning van het arbeidsproces spraken, verklaarden ons, dat het feit dat de arbeiders hun arbeid met vreugde verrichten, hun psychologischen toestand gunstig beïnvloedt. Voor de bolsjewistische jeugd, voor zooveel die zich met de bolsjewistische heerschappij vereenzelvigt en die nog beschikt over versehe, onaangeboorde krachten, is dat waarschijnlijk wel het geval. Vaststaat echter, dat een deel hunner ziek of overwerkt in de sanatoria terechtkomt. Merkwaardig is de uitspraak van een Amerikaanschen technicus, die ons verklaarde, dat de arbeidsspanning jonge arbeiders tegenwoordig naar de wodka drijft, dat zich thans méér gevallen van dronkenschap onder de jeugd vertoonen dan b.v. een jaar geleden. Hij erkende dat de arbeidsspanning zichtbaar veel óók van het jonge geslacht

29