Russische reisschetsen

STAATS- OF COÖPERATIEF LANDBOUWBEDRIJF?

Men krijgt een scherp denkbeeld van wat er in Rusland is geschied, als men midden in de steppe plotseling staat voor een uiterst modern, van nieuwheid glanzend landbouwbedrijf als Werbljoet. Als uit de wildernis geschoten, uit ruig terrein, dat eeuwenlang gediend heeft als maagdelijke weide voor het vee der kozakken.

Werbljoet is niet het grootste, doch wel een der belangrijkste moderne landbouwbedrijven. Het is een groote combinatie van kolchozen — collectieve landbouwbedrijven — met in het centrum een reusachtige sovchoz — een ^taats-landbouwbedrijf — en een landbouwschool met proefvelden. De Sovchoz heeft een oppervlakte van 112.000 ha. Werbljoet heeft een eigen spoorweg. Een reusachtige silo staat in het midden van het landbouwbedrijf; daaromheen groe-peeren zich complexen opslagplaatsen en woonhuizen, een paar groote coöperatieve eethuizen, een hotel, herstelwerkplaatsen, groote tanks voor petroleum en benzine, en blokken huizen voor cultureele doeleinden. In 1928 werd Werbljoet georganiseerd, in 1929 werd met den arbeid begonnen, in 1931 had de onderneming 80 combines — samengestelde landbouwmachines —, 125 tractors. De bevolking beloopt 100.000 personen, het technisch personeel bestaat uit 1000 man.

De meeste Sovchozen hebben een oppervlakte, die varieert van 30.000 tot

60.000 ha. Maar er zijn er die oneindig veel grooter zijn, zooals de „Gigant”, die eveneens in den Noordelijken Kaukasus ligt en 220.000 ha beslaat. De ervaring, totnogtoe opgedaan, geeft, naar men ons verklaarde, geen aanleiding om de uitgestrektheid der Sovchozen op dit maximale peil te handhaven; dergelijke reusachtige bedrijven werken te log. Vastgesteld is, dat de oppervlakte moet blijven binnen de grens van 50.000 ha. De Sovchozen waren oorspronkelijk opgezet als experiment, om voor den staat het graan te verkrijgen, dat de koelaks weigerden af te geven. Deze staatslandbouwbedrijven bleken grooter mogelijkheden te bezitten dan men zich aanvankelijk bewust was, en thans bezit Sovjet-Rusland ongeveer 3500 van deze bedrijven met een oppervlakte van meer dan tien millioen ha. De ontwikkeling van de Sovchozen gaat in Oostelijke richting, strekt zich uit van de Zwarte Zee tot Kazakstan. De regeering onderzoekt den grond wetenschappelijk op zijn graanwaarde en past een systeem van decentralisatie toe, teneinde te waken tegen misoogst en hongersnood, een totnutoe periodiek optredend verschijnsel in Rusland.

De Sovchozen staan onder een reusachtige trust, de Graantrust.

Naast de Sovchozen staan de Kolchozen, coöperatieve landbouwondernemingen, waaraan het beruchte woord: collectivisatie verbonden is. Men herinnert zich de toomelooze drijfjacht in het voorjaar van 1930 van de jonge communisten, niet slechts tot het uitroeien van de koelaks als klasse, maar ook om de middel- en arme boeren te dwingen, tot de kolchozen toe te treden, — waaraan Stalin met zijn opzienbarend artikel „Duizelig van het succes” paal en perk moest stellen, eensdeels wegens de verontwaardiging onder de kleine boeren, maar ook wegens de afslachting van het vee op groote schaal. Vele boeren maakten van de herkregen vrijheid gebruik om de kolchozen denzelfden zomer weer te verlaten, doch later, in den herfst, kwamen zij terug, naar het heette „vrijwillig”, doch inderdaad uit vrees voor discriminatie: het gemis van de geldelijke en andere voorrechten, door den staat aan de leden der kolchozen in uitzicht gesteld.

23