Russische reisschetsen

Staats- of Coöperatief Landbouwbedrijf?

»-

TERWIJL de bolsjewisten het accent der Russische revolutie leggen op de industrie — waarvan zij het gewicht krachtens de Marxistische leerstellingen voortdurend trachten te verzwaren —, legt de historie onmiskenbaar den nadruk op den landbouw. Inderdaad is de omwenteling die zich thans op landbouwgebied voltrekt, het belangrijkste evenement van de heele revolutie, wellicht het belangrijkste feit in de geheele moderne geschiedenis. Ruslands structuur is verreweg agrarisch: de boerenbevolking maakt meer dan 80 % van de geheele bevolking uit; van een bevolking van meer dan 160 millioen zielen zijn nog geen 5è millioen industrie-arbeiders.

De proletarische agrarische revolutie, zooals zij zich thans ontwikkelt, is niet voortgekomen uit de behoeften van de groote massa der landbouwende bevolking zelf. De oorspronkelijke omwenteling was een beperkt burgerlijke: berustte op het verlangen van een groot deel der door de grootgrondbezitters verdrukte boeren naar eigen bodem, bevrijding van het knellend patriarchale juk. Bij het uitbreken van de revolutie in 1917 beschikten 200.000 grootgrondbezitters over een vierde van het bebouwbare land in Europeesch Rusland. Maar de spontane verdeeling, die neerkwam op sterke versnippering van den bodem, ten nadeele van de krachtigste landbouwbedrijven, had achteruitgang van de toch al uiterst-lage productiviteit van den bodem tot gevolg. Dit was op zichzelf een dringende reden tot moderniseering, mechaniseering van den primitieven landbouw. Het gevaarlijke verzet van den conservatieven boer, die zich genoopt zag zijn nieuw verworven persoonlijke bezit met lijdelijk verzet tegen de veeleischende dictatoriale communisten te verdedigen, een tweede voorname oorzaak van grooten achteruitgang der productie, de rechtstreeksche aanleiding tot collectivisatie.

Een tocht door de eindelooze, barre, maar vruchtbare steppen van b.v. het Dongebied, met zijn steeds wijkende horizonten en zijn troosteloos eenzame, in de ijle wijdte verzinkende boerendorpen, geeft den indruk, dat oplossing van het agrarisch vraagstuk voor Rusland niet kan worden voorgeschreven volgens de verhoudingen van een klein land en dat zij, wilde Rusland snel komen tot de positie van modernen staat, méér dan drong. Mechanisatie van den landbouw maakt het mogelijk, de ontzaglijke uitgestrektheden van het land te beheerschen en bodem, waar de primitieve ploeg op afstuit, open te leggen.

De bolsjewisten hebben met de collectivisatie zeker de meest-radicale en hardste oplossing voor het vraagstuk gezocht, die denkbaar was. Zij is het meest tragische deel van de Russische revolutie, daar zij een boerenklasse geheel heeft vernietigd; maar als zij het resultaat oplevert, dat de bolsjewisten ervan verwachten, dan hebben zij in historisch opzicht iets gewrocht. Het agrarisch vraagstuk is niet slechts het grootste probleem voor Rusland, het is eveneens het bezwarende probleem voor Europa en Amerika, dat dringend om oplossing vraagt en waarvoor Sovjet-Rusland thans het proefveld is.

22