Russische reisschetsen

Enkele karaktertrekken van het Vijfjarenplan.

Dognät i peregnät! ¹)

INHALEN en voorbijstreven! Dit is de heroische strijdkreet, dien de Sovjet-regeering in het Russische volk heeft geworpen en waarmede zij West-Europa en Amerika in het economisch strijdperk den handschoen heeft toegeworpen. Onder dezen kreet is het Russische volk de wapenriem omgegord tot het doen zegevieren van het Vijfjarenplan en alle verdere plannen, die door de bolsjewistische economen reeds zijn, of nog worden uitgewerkt. Of uit dezen bezeten economischen strijd ten slotte het politieke ideaal der bolsjewisten als een schitterend stuk kristal te voorschijn zal komen, of hij tot het einde toe de klassescherpte zal behouden, als waarmede hij is ingezet en reeds sedert bijna drie jaren aanhoudt, daarover blijve het eindoordeel aan de toekomst.

Zeker is, dat het onstuimige revolutionair élan, waardoor de Russische revolutie zich in 1917 heeft gekenmerkt en dat aanvankelijk eer destructief dan constructief werkte, in ieder geval in de maatschappelijke verhoudingen geen concrete basis vond, een rijken voedingsbodem heeft gevonden in het Vijfjarenplan en zich daarin thans ruim uitleeft. De revolutionaire gedachte, het communistisch ideaal — daargelaten welke gestalte zij in de praktijk aannemen — doen in werkelijkheid dienst als ongekend-krachtige economische impuls. Zij hebben aan het Russische volk een groot doel gesteld en tevens een reusachtige taak aangewezen, die, het doel moge dan ook vooralsnog ver boven zijn maatschappelijk begrip uitgaan en de taak voor zijn feitelijke krachten veel te zwaar zijn, voor de toekomst van Rusland zonder twijfel beslissend zijn en hun sporen op de verdere geschiedenis van het land onuitwischbaar drukken.

* *

*

Wanneer men het Vijfjarenplan objectief bekijkt, komt men tot verrassende ontdekkingen.

In zijn algemeene strekking is het niet communistisch, doch zuiver staatskapitalistisch: het stelt als voornaamste postulaat de economische consolidatie van Rusland als staat, exploiteert de bronnen des lands, met inbegrip van de arbeidskracht, op zuiver kapitalistische wijze. De grondslagen van het plan vindt men feitelijk reeds terug in de tsaristische periode: een groot deel ervan was reeds opgesteld en uitgewerkt door burgerlijke economen, financiers en technici, onder de behoefte, Rusland zijn eigen plaats te geven onder de industrieele volken.

De Sovjeteconomen — en dat is zeker hun nationale verdienste — hebben deze plannen onderling verbonden en aangevuld met nieuwe, aan nieuwe behoeften ontsproten, en zijn onder den drang van hun politieke ideaal met grooter doelbewustheid en met groote snelheid tot de uitvoering ervan overgegaan.

De bolsjewistische heerschers hebben zich feitelijk tot taak gesteld, een

18

¹

De g spreke men uit als in het Fransohe woord gant.