Een volk bouwt zijn huis

Weizmann en Jabotinsky.

HET is tragisch, dat op een oogenblik dat het vraagstuk van het Zionisme voor de Joden der geheele wereld een brandende actueele beteekenis heeft en eenheid en eensgezindheid van leiding strikt geboden zijn, zich in de Zionistische organisatie een scherp en pijnlijk conflict naar den voorgrond dringt, dat wijst op een onoverbrugbare kloof. Dit conflict is in al zijn scherpte belicht door den moord, onlangs te Tel Aviv op dr. Arlosorof, den leider van het Jewish Agency in Palestina, gepleegd. Of deze moord al dan niet begaan is door revisionisten, de volgelingen van dr. Jabotinsky, hij heeft de atmosfeer geladen en duidelijk de onverzoenlijkheid van partijen gedemonstreerd.

*

Het conflict is volstrekt niet nieuw. Reeds sedert jaren treden in de Zionistische 'Wereldorganisatie twee hoofdrichtingen duidelijk naar voren. Eén dezer beide richtingen is ten nauwste verbonden met den naam van dr. Chajim Weizmann, wien twee jaar geleden als president der organisatie het vertrouwen werd opgezegd; de andere staat onder leiding van dr. Wladimir Jabotinsky en is, strikt genomen, een scherpe reactie op de politiek van dr. Weizmann. Ofschoon deze beide richtingen eerst later in georganiseerden vorm tegenover elkaar kwamen te staan, zoo zijn zij reeds in den strijd over de formuleering van de Balfourverklaring van 1917, en in den strijd over de waarachtige beteekenis van deze formuleering, in beginsel duidelijk te herkennen.

Dr. Weizmann heeft, op het voetspoor van de Engelsche regeering, de Balfourverklaring van den beginne af aan binnen bepaalde grenzen geïnterpreteerd, in twee opzichten, én onder consideratie van de belangen der Arabieren in Palestina en de agitatie van de Arabieren in het Naburige Oosten, én onder consideratie van de moeilijkheden, die de agitatie der Arabieren den Britten bereidde. In 1919 vond het standpunt van dr. Weizmann reeds scherpe critiek van Israël Zangwill, den gestorven Engelschen romanschrijver, die schreef: „Dr. Weizmann heeft niet om een Joodschen staat gevraagd. Dat werd tact genoemd; doch in werkelijkheid was het schuchterheid. Het was de prijsgeving van het Zionisme. Hij wist niet wat een „Joodsch Nationaal Tehuis” beteekende, indien het niet een Joodsche staat beteekende.”

De ontevredenheid over de politiek van Sir Herbert Samuel, den eersten (Joodschen) hoogen commissaris, die met groote verwachtingen werd begroet, heeft aan deze zoo bijtende critiek organisatorischen vorm gegeven. Samuel was op wensch van dr. Weizmann naar Jeruzalem gezonden en na diens vijfjarige ambtsperiode waren de onstuimige Zionisten diep teleurgesteld: zij hadden het gevoel, dat hij een stelsel had geschapen, dat geen noemenswaardige vorderingen der kolonisatie toeliet en dat de mandaatpolitiek veel vriendelijker tegenover de Arabieren was dan de mandaatopdracht noodig maakte en de Zionistische belangen gedoogden. Zoowel Weizmann als Jabotinsky trokken uit de verschijnselen elk voor zich een bepaalde conclusie. Weizmann erkende, dat de ontwikkeling van zaken in Palestina onbevredigend was, doch gaf uiting aan de

97