Een volk bouwt zijn huis

DE FINANCIEELE POLITIEK DER ZIONISTEN.

kundige ervaring voltooien. De principieele critiek op de kwoetsah als bedrijfsvorm kan tegenwoordig intusschen niet meer zoo scherp zijn als nog betrekkelijk kort geleden het geval was, omdat er kwoetsoth zijn, die, evenals de mosjawiem, zich niet alleen hebben uitgebreid, doch zich ook innerlijk geconsolideerd. Men kan bij een inspectie van de landbouwondernemingen op de kwoetsoth tot zijn groote verrassing leiders aantreffen, die van bedrijfseconomie uitstekend op de hoogte zijn en die in de practijk ook strak aan de touwtjes trekken. Maar statistisch is toch uitgemaakt, dat de mosjawiem zich de laatste jaren naar het aantal sneller uitbreiden dan de kwoetsoth.

*• *

*

Het vraagstuk van de rentabiliteit der landbouwnederzettingen is, geheel afgescheiden van den bedrijfsvorm, een pijnlijk hoofdstuk in de Zionistische kolonisatie. Het stelsel van financiering uit fondsmiddelen, waarop de kolonisatie vrijwel geheel berust en die den kolonisten aanvankelijk zonder onderteekening van vaste betalingsverplichtingen ter beschikking werden gesteld, heeft de zegepraal van het zuiver economisch beginsel lang sterk in den weg gestaan. In 46 nederzettingen is van een geïnvesteerd kapitaal van bijna 1.235.000 pond sterling voor slechts ruim 800.000 pond in contracten vastgelegd, zoodat bijna 435.000 pond moest worden afgeschreven, of 35 pet. van de totale som. Ook zag de Zionistische Organisatie zich genoopt tot aanzienlijke afschrijvingen over te gaan wegens den achteruitgang in de prijzen van meubilair, inventaris en gebouwen, voor ondernemingen vóór ’27 gesticht van 35 tot 50 pet., voor ondernemingen sedert 1927 gesticht tot 25 pet. Wat dit beteekent, kan een voorbeeld demonstreeren, ontleend aan het rapport, enkele jaren geleden door de executieve van de Zionistische Organisatie bij het zevende congres te Bazel ingediend. Daaruit blijkt, dat in een van de beste nederzettingen, Kfar Jecheskiel in den Emek, bij het vaststellen van de definitieve schuld ongeveer 33 pet. van het belegde kapitaal moest worden afgeschreven, van 1060 pond sterling op 690 pond per kolonist.

Hieruit kan blijken, dat de rentabiliteit een gevoelig chapiter is. De finan-cieele politiek der Zionistische Organisatie heeft inderdaad vele malen de scherpe spitsroeden der critiek moeten loopen. De Zionistische Organisatie heeft herhaaldelijk het verwijt moeten hooren dat zij te roekeloos met de gelden is omgesprongen en daardoor veel kapitaal noodeloos heeft verloren doen gaan. Die critiek is wellicht wel juist, maar zij is niet altijd rechtvaardig geweest, omdat tientallen (factoren een rol gespeeld hebben, die niet vooruit konden worden gezien. Dit eene is duidelijk, dat de geheele kolonisatie van het allereerste begin uiteraard een kostbaar experiment is geweest: zoowel de dure aankoop en vruchtbaarmaking van door en door verwaarloosden bodem door idealistische maar onervaren menschen, als de oplossing van het raadsel, welke producten in verhouding tot bodem- en klimatologische voorwaarden wenschelijk en tot hun marktwaarde begeerlijk waren. Het voorbereidende grondwerk heeft kapitalen verslonden, die de begrootingen zwaar hebben belast en die eenvoudig afonds p e r d u gestort waren. Prijsschommelingen, waaraan producten als wijn, amandelen en tabak van jaar tot jaar onderhevig waren, waren voor bedrijven, dik in schuld stekend, fataal. Een sprinkhanenplaag, zooals de landbouw heeft beleefd, zet dezen bij zijn labiele positie een paar jaar achteruit. Droogte zooals Palestina thans b.v. reeds twee jaren achtereen ondergaat, waardoor de graanoogst voor een groot deel wordt getroffen, eveneens.

Sedert de laatste paar jaren is er een duidelijk streven te bespeuren naar uiteindelijke consolidatie van de bestaande bedrijven alvorens het kolonisatiewerk verder wordt uitgebreid. Dit is thans ook streng geboden, omdat de gelden, waarover de Zionistische fondsen totnutoe beschikten, vrijwel zijn uitgeput. In werkelijkheid zijn er nog een reeks nederzettingen, welker boeken een

43