Jerosche

bespiegeling over de wisseling van leed en vreugde. Heint = m.h.d. hint, hi-naht = deze nacht, avond. In het Jiddisch = vandaag, heden. Choppe zie 415.

Teire H. tohora = reiniging, wassing, van het lijk, dat volgens voor-schriften door de leden van de Chewre Kadiescha = heilige vereniging) geschiedt, zo spoedig mogelijk na het overlijden. Zie 622. De vorm teire, taare, wijst op een Vorstufe met a dus tahara waarschijnlijk berustend op rest van oude uitspraak. Zie § 4, I, 14 en 15.

148.    Chotspe. Chotspe hot kaan schier.

Brutaliteit kent geen maat. Ned.: een brutaal mens heeft de halve wereld. Misschien een associatie aan het Mischnafragment Pea, dat iedere ochtend in het gebed wordt uitgesproken en aldus begint: Dit zijn de zaken, waarvoor geen maat is vastgesteld.

Chotspe H. chutspa = brutaliteit. Schier H. schiur = maat. Nascher.

108. Die Chuzpe hat ka Schiur.

149.    Chotspe. Wie meer chotspe, wie meer bemäsel (Ned. uitspr. bemazzel) Hoe brutaler, hoe meer geluksvogel. Masel-masal eigenlijk: sterrebeeld, komeet; later geluk. Maseltof, de gebruikelijke gelukwens, betekent eigenlijk: een goed gesternte. Vgl. 517. Bemasel-balmasel = geluks-vogel. Bal. H. ba’al = heer, eigenaar, echtgenoot. Chotspe H. chutspa = brutaliteit. V.P. 145. Wie mehr chutspo, wie mehr balmazzel. Bal(ba'al) in verschillende samenstellingen zie V.P. 89. e.v. o.a. in balbojes-balboos. H. ba'al habajiet = heer des huizes, lid van de gemeente, die inkoopgeld betaald heeft, tot de beter gesitueerden behoort. In de vorm bolleboos overgegaan in de Nederlandse volkstaal. Ook gotspe is overgenomen.

150.    Dalles. Dalles macht pasles.

Armoede leidt tot kwaad. Vgl. Ned. Lege kisten maken twisten. Dalles H. dallut = armoede. Pasles H. paslut (vgl. poossel. H. passul) == ondeugdelijkheid, ongerechtigheid. V.P. 111. - Bernst. 68. Dalles is overgegaan in de Nederl. volkstaal.

151.    Dalles. Dem dalles past alles (var. E. gascht).

De armoede past alles (var. een bedelaar). Bet: De armoede kan zich

60