Jerosche

115.    Chattes. E chattes hot kaan hemmet an. Variant kaan boks.

Een arme man heeft geen hemd aan. Var. geen broek.

Bet. Arm is men eerst als men zelfs de noodzakelijke kleding niet meer bezit.

Chattes H. chatat = zonde, zondoffer met zelfstandige ontwikkeling van de betekenis in het Jiddisch nl. a/arm mens, b/minderwaardig individu. Hemmet m.h.d. hemede D. Hemd.

Tendlau 246 in beide betekenissen. V.P. 134. Zivy pag. 46, alleen b. Het meervoud chatteisem heeft de betekenis van b/. Het is in de vorm geteisem in de Nederl. volkstaal opgenomen met overgang van de pluralis naar het neutrum in aansluiting aan de betekenis: gepeupel, uitvaagsel.

116.    Chawrusse. Die chawrusse schteit mir nit an.

Het gezelschap bevalt me niet. Chawrusse H. chawruta == gezelschap. D. Es steht mir nicht an = het bevalt me niet.

117.    Chawrusse. Lekówed chawrusse hot sisch aaner gehengt (Variant: L.ch. is aaner von gan eiden nooch es gehinnem gegangen).

Ter ere van het gezelschap heeft iemand zich opgehangen. (Variant: is iemand van de hemel naar de hel gegaan). Bet: Gezegd als iemand zich zelf benadeelt, alleen om bij anderen een goede indruk te maken. Ook: Al te goed is buurmans gek. Lekowed chawrusse. H. lekawod chawruta — ter ere (ter wille) van het gezelschap. Gehinnem no. 877. Gan eiden no. 225. Bernst. 103. Fün chawrüssu wegen hot sich schojn mancher aufgehongen. Zivy 283.

118.    Cheidertje. Cheidertje lewad schpielen.

Schooltje apart spelen. Oorspr. Cheiderche. Bet: Zijn eigen gang gaan. Cheider H. cheder = kamer, school. Lewad = afzonderlijk .V.P. 137.

119.    Cheilek. A anem s’n cheilek gebben.

Iemand zijn deel geven.

Iemand zeggen, waar het op staat; iemand een ongezouten standje geven, cheilek H. chelek = deel.

54