Jerosche

grote uitgaven moet men in de kleinigheden niet schriel zijn. V.P. 134. Ostjidd. As die chassene soj viel kost, a kapure noch e mechitten.

112.    Chassene. Wer kaan chassene toot, lebt wie e meilech un schtarbt wie e keilew {var. hond)

Wie geen huwelijk sluit, leeft als een koning en sterft als een hond. Bet: De vrijheid van het leven van een ongehuwde, weegt niet op tegen de troosteloosheid van een eenzame levensavond. Chassene toon = trouwen. Meilech. H. Melech = koning. Vgl. Bab. Talmud Jebamot 63a Wie ongehuwd blijft is geen (volledig) mens.

113.    Chassiedem. Wen die chassiedem ousgein regnet es.

Als de ״chassiedem” uitgaan regent het. Vgl. Majer Kohn-Bistritz: Jüdischdeutsches oder deutschjüdisches Sprüchwort? Eine Erörterung des Sprüchwortes ״Wann die Chassidim reisen, regnet es ״Wien 1880. Vgl. op diens aanwijzing M. Güdemann, Geschichte des Erziehungs-wesens, Wien 1880. I, 175, die aldaar een plaats uit Sefer Chassiediem aanhaalt, waar de woorden Chasied (= brave) en Chasieda (= ooievaar) met elkander in verband worden gebracht. Güdemann meent, dat dit spreekwoord naar het Duits is gevormd ״Wann Mönch und Pfaffen reisen, so regnet’s gern”), welke opvatting hij nader adstrueert, door ook de woorden ״Storch" en ״Mönch” met elkander in verband te brengen.

Op goede gronden bestrijdt Kohn-Bistritz deze mening en komt hij tot de opvatting, dat het spreekwoord van Joodse oorsprong is. Het schijnt, dat de oorspronkelijke betekenis luiden moet: Als vrome mensen uitgaan dan regent het. Chassied = brave, vrome. Chassieda = ooievaar. V.P. 133. Nascher. 19. - Tendlau. 965. -Weill. 281. Wenn die 'Hassidim rase = (reizen) gits Regen.

114.    Chasweschölem. Alle chasweschólems sennen meglisch.

Alle ״God beware ons” zijn mogelijk. Bet: Men moet met alle ongunstige mogelijkheden rekening houden. Chasweschölem H. chasweschalom letterlijk. Erbarming en vrede, gebruikt in de zin van: God beware ons, het zij verre!

In dezelfde betekenis: chas wecholiele. Meglisch D. möglich. Vgl. V.P. 133. en 142. - Tendlau. 844. en 475. - Bernst. 109 - Weill 279.

53