Jerosche

93.    Chammer. Wie der chammer es ponem hot.

Al naar het gezicht van de ezel. Bet: Zoals iemand er uitziet (zieh aanstelt), zo wordt hij behandeld. Jüd. Lex. V p. 1256. Ponem (plurale tantum) H. paniem = gezicht. In de vorm: ponem, porem = 1. gezicht,

2. neus in de Ned. volkstaal overgegaan. Zivy 474.

94.    Chappen. Er chapt nor, wo er ken.

Hij steelt slechts, waar hij kan. Bet: Hij is voor geen cent te vertrouwen. Chappen eigenl: grijpen, pakken. Zo in het algemeen in het oostjiddisch Vgl. Bernst. Glossar s.v. en Bernst. pag. 102.

Ned.־Jiddisch alleen in de betekenis: stelen. In deze betekenis over-gegaan in de Nederl. volkstaal ״gappen”. Waarschijnlijk een Pools woord chapac, lat. capessere. Volgens anderen van Hebr. chafon = een handvol nemen (onwaarschijnlijk). Jüd. Lexicon V. 1257. Sanhedr. 22a en Raschi t.p. Als de dief de gelegenheid ontbreekt, is hij eerlijk.

95.    Charóte. Alle charotes helfen niks.

Alle berouw helpt niet. Vgl. Berouw komt steeds te laat. Charote H. charata == berouw. Tendlau. 836. Charoote gilt nix. Gl. v. H. ed. Kaufm. blz. 274.

In T.T.L. 24, 254 (overgenomen in Franck van Wijk. Etym. Woorden-boek, supplement) betoogt dr. A. J. de Jong, dat het Nederlandse ״begroten” in de zin van ״te duur uitkomen” zou afgeleid zijn van het Jiddische charote (gerote). Ook Moormann I p. 9. Deze mening is onjuist. Het woord begroten komt in Jiddische bronnen niet voor. Veeleer moet men het uitgangspunt in het Friese (resp. Oostfriese) taalgebied zoeken. ״Het Fries kent dergelijke vormingen in: bigreatsje, bilijtsje, bilangje enz. bijv. it belangt mij - het duurt mij te lang” (mededeling van dr. P. Sipma, oud-lector Universiteit Groningen).

96.    Charote. Er hat so viel charote wie hoor uf s’n kop.

Hij heeft zoveel berouw als haar op zijn hoofd. Bet: Hij heeft diep berouw. V.A. I, 21 blz. 326. - Tendlau. 393. - Er hot nit so viel Hoor uf dem Kopp as er Charote not. ״So viel Tag sen nit im Johr, as er Charote hot”.

48