Jerosche

83.    Chalietse schie. Agentur in chalietse schie.

Agentuur in ״chalietse” schoenen. Bet: Ironische typering van iemand die geen behoorlijk middel van bestaan heeft. Vgl. Twaalf ambachten, dertien ongelukken.

Chalietse H. Chalietsa van H. chalots = uittrekken. Vgl. Deuterono-mium XXV: 9, 10. Bij het niet voltrekken van het zwagerhuwelijk, wordt een symbolische schoen uitgetrokken. Een ״agentuur” in deze materie is dus typisch een schijnberoep. Schie D. Schuhe. Vorm met Umlaut.

84.    Challe. Aanem challe essen lósen. Var. koggel essen lösen.

Iemand challe (var. koggel) laten eten. Bet: Proberen iemand om te kopen. Als ״galle” of ״gal” nu ook in het Nederlands. Koggel zie no. 492. Challe zie volgend nummer.

85.    Challe. Die ganze challe geit an moutse uf.

Het hele brood gaat aan ״moutse op”. Bet: Net zo lang ״een stukje proeven” tot er niets o verblijft. Ontleend aan de gewoonte om als men op vrijdagavond de lofzegging over het brood maakt (״moutse maken”), de leden van het gezin allen een stukje te geven. Algemeen: De hele winst gaat weg aan de kosten.

Challe H. Challa = gevlochten brood voor de sjabbat. Deze naam is eigenlijk de technische term, ontleend aan de gewoonte om ״challa” van het brood te nemen, d.w.z. een stukje deeg, dat men er af neemt en verbrandt. Deze gewoonte berust op Numeri XV, 20, 21. Oostjoods ook Challe cf. Bernst Glossar, in tegenstelling tot Duitsland, waar men dit brood ״Barches” noemde, welk woord waarschijnlijk met het Franse brioche samenhangt. Moutse-moutsie, afkorting van ״hamout-sie”, het eerste woord van de lofzegging over brood. Bernst. 108. Di ganze chalu geht aweg auf a mojzi. (Wenn bei einem Geschäfte die Ausgaben den ganzen Gewinn verschlingen).

86.    Challe. Er hot schount challe genommen.

Die heeft al ״challe” genomen. Bet: Hij is voorbarig geweest; speciaal ten opzichte van sexueel verkeer voor het huwelijk. Schount = D. schon. V.P. 131. Aldaar niet geheel juist verklaard. - Tendlau. 591. -Bernst. 108. Men tur nit essen di chalu far der hamojzi. Man sagt das zu

46