Jerosche

provincie. Joods Nederland buiten Amsterdam heette ״de Mediene” en de daar wonende joden werden spottend ״boussenknudels” of ״medie-neschtampers” genoemd. Deze spraken op hun beurt spottend over dé Amsterdamse ״cholemwachers”. Zie H. Beem, De Verdwenen Mediene, pag. 8 en passim. V.P. 142 golowachler. Tendlau 819. Wo e Narr gesesse’, soll mer den Stuhl abwische Vgl. ook ״Een Londense Sefardie placht zijn stoelen te laten afstoffen als־er een Asjkenazie opgezeten had.” (Nieuw Isr. Weekblad, 11 Nov. 1955, ״Waren de Sefardiem werkelijk hidalgo's?” door Prof. Cecil Roth). De vergelijking met Tendlau en Roth bewijst een typische aanpassing van een algemeen-Jiddische zegswijze aan Nederlandse i.c. Amsterdamse toestanden. Hetzelfde geldt t.a.v. het woord cholemwacher, dat in de vormen cholemaigel, cholemoggel ook in het Elsässer Jiddisch als scheldwoord voorkomt. Etymologie onbekend. Zivy no. 409 en pag. 47.

65.    Brei. Wen es brei regnet hot er kaan lef fel.

Als het pap regent, heeft hij geen lepel. Bet: Hij is een ongeluksvogel. Lef fel D. Löffel. Vgl. 605.

66.    Brie. Aanem die brie versalzen.

Iemand de soep verzouten. Bet: Iemand zijn plezier vergallen. Brie D. Brühe = soep, of ook het vocht waarin de schalet of de koggel gekookt werd. Schalet- zie no 909. - Koggel zie no. 492.

67.    Brie. Die brie is die brokken nit wert.

De soep is de brokken (het vlees daarin) niet waard. De zaak is de moeite niet waard om je druk over te maken. De kool is de sop niet waard. Brokken == D. Broeken = de vaste substantie in het vocht, bijv. het vlees of de ingrediënten van schalet of koggel.

68.    Brie. Die brie koscht meer wie die brokken.

Het vocht kost meer dan het vlees enz.

Bet: De bijkomende kosten zijn hoger dan het object, waarom het gaat. V.A. II 17, 269.

69.    Brie. Kaan brie, kaan bonen (brokken).

Geen saus, geen bonen. Bet: Als ik het ene (het beste) niet krijg, wil ik

42