Jerosche

lands voorkomt. Zo bisleiferje, ook biseiferje, ontleend aan: bezeibelen) v. zeibel. Zie § 5, 5.

§ 7

Deze verzameling bevat alleen spreekwoorden en zegswijzen, die in Nederland, na de ondergang van het Jiddisch als spreektaal, zijn blijven leven. In verband met de geschiedenis van het Jiddisch zijn daarbij ook een aantal spreekwoorden van Duitse origine in Jiddisch gewaad, die echter vaak in het moderne Duits niet meer voorkomen. Enkele spreekwoorden komen ook in het Nederlands voor. Ze zijn slechts dan opgenomen, als de prioriteit twijfelachtig was of als aan te nemen was, dat ze in beide talen onafhankelijk van elkaar voor-komen.

Bijna al deze zegswijzen heeft schrijver dezes nog in levend gebruik gekend. De talrijke toezendingen uit alle delen des lands en daarbuiten hebben bewezen, hoe krachtig de traditie op dit gebied ook bij de Nederlandse Joden was. Een groot deel ervan was ook in andere delen van het Jiddische taalgebied in gebruik. Er is naar gestreefd door vergelijking met andere verzamelingen enigszins, hoe onvolkomen ook, een beeld van de geografische omvang van het gebruik te geven. Ook bronnen uit het west jiddisch werden in het onderzoek betrokken. Nog in deze generatie waren de behandelde spreekwoorden en gezegden geestelijk bezit van het grootste deel der Joodse bevolking in Nederland, een jerosche van onze vaderen.

De monsterlijke misdaad, die van het Europese jodendom en evenzeer van de Nederlandse Joden slechts een kleine rest overliet, heeft ook hier vernietigend gewerkt.

Slechts weinigen nog dragen deze erfenis verder en het staat te vrezen, dat ze weldra geheel zal verdwijnen. Mede hierom heb ik ge-tracht haar in deze verzameling bijeen te brengen.

Op volledigheid kan ik zelfs niet ten naaste bij aanspraak maken. Het was voor een groot gedeelte mondelinge traditie. Met de monden is ook de traditie verstomd.

Leeuwarden.

Januari 1957.

Schewat 5717.

27