Jerosche

1.    In het m.h.d. was de klinker in beklemtoonde open lettergreep veelal kort. Zo is het in het Jiddisch ten dele gebleven.

Terwijl ״geschlossenes e” in ei overging (zie § 4 no. 5), bleef ״offenes” (ë) kort. Ten gerieve van de Nederl. lezeris, in strijd met de gebruikelijke Jiddische orthografie de kortheid van de klinker in open lettergreep door verdubbeling van de consonant aangegeven. Dus nemmen(D. nehmen, m.h.d. nëmen); sibben (D. sieben, m.h.d. siben); andere voorbeelden: nabbel (Nabel); hobben (haben) ibbel (übel); gezoggen (gezogen). Men vergelijke de samenge-trokken vormen: schadt (schadet); redt (redet). Deze methode was niet mogelijk bij woorden van het type chcïsen (Ned. uitspr. chazzen), mäsel (mazzel), mesöse (mezozze) e.d. Hier is de korte klinker met het teken ^w aangegeven dus: mäsel, enz. waardoor de stemhebbende s behouden blijft. Zie ook 5, no. 11 van deze paragraaf.

2.    De ä ontstaan uit ei of ou § 4, I, 6a en 36) is met aa aangeduid bijv. raazen, laaf en [a:].

3.    ä = e (ê of e) bijv. ber (Bär), hend (Hände).

4.    au = ou bijv. hous (Haus) [ou].

5.    ch [x] altijd als in D. Lach. Dus: kochen, Pinches. Na Duitse palatale vocalen werd ch tot [ƒ], geschreven: sch. bijv. Lischt (Licht), rescht (recht) zie § 4, II, 2. Uitz. schmeicheln met [x]. ח en כ zijn beide met ch getranscribeerd. Dus: DDn-Aschk. cho-chom, Sef. chacham. De transcriptie met ch voor כ bijv. lecho doudie en met g voor ח bijv. legem berust niet op een essentiëel verschil in uitspraak, terwijl dit gebruik van de g voor niet-Neder-landers verwarrend werkt.

6.    ei = [et] niet: [a1]bijv. beis, 'areilem, reiben, heilen, heiben, teim (resp. van böse, ^,areiliem, reiben (riben), heulen, heben, ta'am.).

7.    g (y] als in n.h.d. ״gut”, Engels ״good”. Maar aan het eind van een woord g = k [k] bijv. neiteg, jontefdig spr. neitek, jontefdik.

8.    i [e] als in Ned. dik, wit bijv. kinnessinne, ssimche.

ie [i] iets korter dan in n.h.d. Brief, Eng. free, lieb, 1 ook in lischt, mischt, in tegenstelling tot ssimche enz.

9.    tje [tj] bijv. potje.

24