Jerosche

oudere uitspraak der Hebr. elementen te doen heeft. Ook met substantieven komen deze verbindingen voor bijv. schadjenen, schmusen. Hiertoe ook: bezeibelen van Hebr. sêwel = mest. Het daarvan gevormde Jidd. seibel = rommel, inferieure kwali-teit, zodat bezeibelen de betekenis = bedriegen kreeg. Merk-waardige verbindingen zijn: schakkelen == pimpelen, naast schakkeltje == borrel (van schee-hakkol, het eerste woord van de lofzegging voor het gebruik van dr.anken enz.); verder schno-deren (van schee-nodar) = een gift beloven.

6.    Een betrekkelijk groot aantal meervoudsvormen heeft de beteke-nis van een singularis aangenomen. Zo gescht (eigenl. Gäste) = rapaille; moos; rewöchem, schmus (beide laatste ook nog in het enkelvoud gebruikt), ssöres enz. Zie s.v. In tegenstelling tot het werkw. heeft het substantief in de pluralis wel Umlaut. Een enkel maal zelfs van een Hebr. stam ponem - pênemer.

7.    Het lidwoord ״das” neemt in de 18e eeuw de vorm ״es” aan bijv. es hous, es hekdesch, mogelijk onder invloed van vormen als aufs, ins en het Nederl. ״het”.

8.    De naamvallen zijn grotendeels afgesleten (zie § 3). Mich en dich komen niet meer voor. Mir en dir gelden niet alleen voor de derde, maar ook voor de vierde naamval. Zie ook no. 705.

9.    Het suffix ״kat” (soms kaat), n.h.d. keit, ostj. kajt, kejt, keyt, vormt substantiva zowel met Hebr. als met n.h.d. bijvoegelijke naamwoorden, bijv. challeschkat (s.v.), tippeschkat (= dwaas-heid), naast frottekat, ibbelkat enz.¹.

10.    Minder vaak vindt men verbindingen van een Duitse stam met Hebr. suffix bijv. -onem. Zo nar - narrónem naar analogie van chazzönem zie no. 103. Echter ook pluralis: narren.

11.    Het suffix ״te” (oorspronkelijk ar. תא) vormt feminina van Duitse, maar vooral van Hebr. masculina bijv. narrente, pouerte, keiserte (bij Gl. v. H.) naast: chammerte, gannewte, menobbelte, schlemielte en vele anderen. Met dubbel suffix narrente (Närrin), rebbezehnte, meschoggeeste, reschaante. Ook kelafte naast keilew hoort bij deze groep. Zie verder orelte no. 816.

22

¹

Zie H. Beem. Yiddish in Holland in: The field of Yiddish p, 127.