Jerosche

Voor onwetende = am־orets no. 588.

Makke sein, touwel sein zie Inl. § 5, 4.

585.    Makke. Das is kaan makke touwe.

Dat is geen gemakkelijke vrouw, dat is ^,n Xantippe. Makke touwe. H. makka towa = goede plaag. Dus ^,n contradictio in terminis. Waarschijnlijk is de uitdrukking verbasterd uit: Das is e makke touwe. Als ironische kwalificatie van de vrouw. Een goede plaag.

586.    Makkes. Makkes un foule fisch. Var. Foule fisch un schleeg zu. Slaag en bedorven vis. Var. Bedorven vis en slaag (op de koop toe). Bet: Oorspronkelijk de keuze tussen verschillende straffen hebben en ze ten slotte allemaal krijgen; dubbele schade lijden. Thans gebruikt in de zin van: Teleurstelling ondervinden of schade lijden en nog ver-wijten krijgen van degeen, die de oorzaak daarvan is.

De achtergrond van deze zegswijze vormt een verhaal in Ts. Ur. afd. Bo. Ex. XII. 33. Ein moschel; do is ein melech, der sogt zu seinem Knecht u.s.w. Da geiht der Knecht un kaaft ein touten fisch, der do schtinkt u.s.w. De koning veroordeelt hem om zelf de bedorven vis op te eten, of 100 stokslagen te krijgen of 100 gulden boete te betalen. Hij begint met de bedorven vis, geeft middenin de voorkeur aan 100 stokslagen, maar als men daarmee bezig is, biedt hij aan liever de boete te betalen en krijgt dus alle 3 straffen.

V.P. 192. beide vormen. - V.P. 41. alleen de variant. - Tendlau. 627. waar de bronnen van het verhaal in Ts. R. genoemd worden Zunz: Gesammelte Schriften III, pag. 263, no. 34. Makkes H. makkot = sla-gen. Foul D. faul = bedorven, rot. Schleeg D. Schläge = slagen. Het spreekwoord is in het Nederlands overgegaan zie Van Dale, die echter foul ten onrechte met vuil weergeeft.

587.    Makkes. Die beste von die ^,eesser makkes.

De beste van de tien plagen. Bet: Het minste kwaad. Het minst erge van een serie onaangenaamheden. ^,Eesser makkes H, ^,eser makkot = tien plagen (sc. van Egypte). V.P. 119. - M.J.V. 1899, bl. 143. Ale magd sind schlecht, is eine gut, is si di beste fun die eser makouth. Bernst. 195. Dus beste fün di esser-makojss senen knejdlech mit jauch.

144