Jerosche

Abgehobben van abheiben = een dode van zijn sterfbed nemen en ontkleden, abheiben D. abheben.

550.    Lechajem! Ten leven.

Wens geuit bij het drinken van wijn e.d. In de Nederlandse volkstaal verbasterd tot: ״Daar ga je״.

Deze wens gaat terug op het oude gebruik om na de inleidende formule van de Vrijdagavondkiddusch ״Sawrie maranan” te antwoorden met: Lechajiem! Men brengt deze gewoonte wel in verband met de mede־ deling in Sanhedrin 43a: Men gaf aan de ter dood veroordeelde een beker wijn, met wierook vermengd, te drinken, opdat hij beneveld zou worden voor het voltrekken van het vonnis. Vgl. Marcus XV, 23. (Het aanbieden geschiedde echter door de voorname vrouwen van Jeruzalem).

Vandaar de wens bij het drinken van wijn: ״ten leven” (en niet ten dode). Zie Keter Shem Tob van Gaguine pag. 202 en 203, waar ook andere verklaringen gegeven worden. Zo ook Otsar Dieniem van J. D. Eisenstein s.v. סברי. V.P. 181. Tendlau. 472. V.A. Jaarg. V, no. 4, pag. 57.

551.    Lêchem. Aanem dam lêchem megou-el ins ponem sogen. Var. warfen Bet: Iemand de grofste dingen in ^,t gezicht zeggen. Dam = H. bloed, Lêchem megou־el. H. lechem megoal, zie Marachie. I., 7, onrein brood, verafschuwde spijs.

De zin van het woordje ״dam” is in deze samenhang niet zonder meer duidelijk. Vgl. Ts. U. op de haftara van Toldot, Mal'achie t.a.p. V.P. 112. met nietszeggende verklaring. - Tendlau. 380. Der redt Aam Dam Lechem megooel. Waarschijnlijk houdt de uitdrukking verband met de middeleeuwse beschuldiging van hostieschending. Men beweerde nl., dat de Joden hostieën doorstaken en dat daaruit dan bloed vloeide. Dan zou ״dam lechem megou’el” betekenen: ״bloed uit de hostie”, en de uitdrukking zelf: Iemand een afschuwelijke beschuldiging in het gelaat slingeren.

Weill 328. geeft Taam lêchem megauol en leidt af van טעם = goüt, choses repugnantes. Corrupte lezing, ten gevolge Elz. dialect.

552.    Lehnen. Lehnst uf mir? Lehn uf kaal!

Steun je op mij? Steun op kaal! Ironische afwijzing van verzoek om

137