Jerosche

395.    Jid. Wen der Jid kaan geld hot, hot er chotspe.

Als de Jood geen geld heeft, heeft hij vrijpostigheid. Als de Jood geen geld heeft, geeft hij zich althans een air. Behoefte zich te doen gelden. Chotse - H. chutspa == vrijpostigheid, brutaliteit. Tendlau. 373. Wann hat der Jid Chutspe? Wenn er kaan Geld hat. Zie 394.

396.    Jid. Wer nit gebben wil an e Jid, moss gebben an e goj.

Wie niet geven wil aan een jood, moet geven aan een niet-jood. Wie niet aan een Jood wil geven, zal zijn geld wel kwijtraken aan een niet-Jood. Dit spreekwoord herinnert aan de tijd, dat de Joden buitensporige financiële bijdragen moesten opbrengen voor de christelijke au tori-teiten van stad en land en daarin soms een voorwendsel zochten om zich aan hun verplichtingen tegenover de Joodse gemeenschap te onttrekken. Zie Bawa Batra 9a. ״Oefent men weldadigheid uit dan is het goed, zo niet, dan komen de volkeren der wereld en nemen met geweld.” Vgl. no. 374.

397.    Jid. Wie komt e Jid uf e laater?

Hoe komt een Jood op een ladder? Bet: Waarom begeef je je nodeloos in gevaar? Joodse zelfspot! H. Heine gebruikt deze uitdrukking in een anekdote, die hij naar hij aan Heinrich Börnstein vertelde, in zijn jeugd gehoord had. Zie H. Houben, Gespräche mit Heine, blz. 533. Laater D. Leiter.

398.    Jiddekind. ״n Jiddekind ken charóte kriegen.

Een jood kan berouw krijgen. De populaire verklaring luidt, dat voor een gedoopte Jood de terugkeer naar het Jodendom geen bezwaren oplevert, omdat het doopwater geen sporen nalaat, in tegenstelling tot de besnijdenis, die voor de opneming in het jodendom vereist is. Deze verklaring bevredigt echter niet geheel. Jiddekind = Jood in het algemeen. Charóte zie no. 95. V.P. 144. - M.J.V. 1899, blz. 27, no. 50. E Jid meg charóte hobn.

399.    Jischew. Der jischew wert e kille.

Het geïsoleerde groepje wordt een gemeente. Het kleine wordt groot. Jischew H. jischuw = Hier kleine, geïsoleerde levende J. groep. In het Hebreeuws in ruimere zin gebezigd. Kille H. kehilla = grotere,

108