Jerosche

331.    Helft. Die zwaate helft is aach sou.

De tweede helft is ook zo. Lakonieke zegswijze. Praat maar niet verder: de rest begrijp ik zo wel. V.P. 27.

332.    Hemmet. Me sol s’n letzte hemmet verkaafen om e kootsen (var. e sserore ze sein).

Men verkope zijn laatste hemd om een rijk man (een heer) te zijn. Verkaafen = D. verkaufen. Kootsen - H. katsien = aanvoerder, rijk man. Sserore = H. serara = heerschappij. In de 18e eeuw = vroedschap, later lid van de vroedschap, heer in het algemeen.

Let op de nuancering in het Jiddisch: Kootsen = rijk man. Sserore = deftig man. Sserore heeft zich uit de collectieve betekenis tot appel-lativum ontwikkeld. Voor de vorm hemmet vgl. M.h.d. hemede. M.J.V. 1900 blz. 128. Chotsj di letzte hemd zu farkajfn abi a nogid (oder a g'wir = grösser Herr) zu sejn. - Bernst. 75. - Tendlau. 794.

333.    Hemschech. Das hot kaan hemschech.

Dat heeft geen duurzaamheid. Bet: Dat heeft geen zin, geen doel. Hemschech. H. hemscheech == duur, vervolg. V.P. 156.

334.    Hend. Leddege hend bekleksen alle wend.

Ledige handen bekladden alle wanden. Vgl. Gekken en dwazen schrijven hun namen op deuren en glazen. Leddig - m.h.d. ledec D. ledig = leeg. Deze betekenis had het vroeger ook in het Duits. Vgl. Ned. ledig. Hend - Hände. Wend - Wände. Bekleksen = bekladden. Schprichw: S.E.V. 25. in corrupte vorm. Bernst. 72. Lejdige hend machen kalje (== kapot) die Wend. Megillas Winz. 1614. heeft de uitdrukking: ״Mit leidiger hend.”

335.    Hengt. Es hengt sisch nit un es lengt sisch nit.

Het klopt niet; er is geen touw aan vast te knopen. Schprichw. S.E.V. 8. Woe henkt es, woe lenkt es? Vgl. no. 346.

336.    Her. Sou der her, sou ^,s ge'scher.

Zo de heer, zo het gereedschap. Vgl. zo heer, zo knecht. Gescher — Duits Geschirr = vaatwerk. Hier nog in de oudere, ruimere betekenis. Her gew. Har. Oudere vorm door Reimzwang bewaard?

96