Uit Mokum en de Medienne

31 Inleiding

Maimon, beroemde Joodse godsdienstfilosoof uit de 12e eeuw, meer bekend als Maimonides. De veronderstelling dat deze woor-den met elkaar in verband zouden staan berust op niets anders dan de klankovereenkomst. Voor afkortingen van dit type zie rad, woordenlijst,

Schnabbel = bijverdienste, vooral van musici; een nieuw opge-komen woord dat eveneens op grond van zijn vorm abusievelijk nog al eens voor Jiddisch gehouden wordt. Het komt echter in het Jiddisch niet voor, ook niet in andere betekenis. Hiervan het werkwoord schnabbelen met overeenkomstige betekenis. Schorremorrie Ook hier is sprake van een oude misvatting, waarbij dit woord in verband gebracht wordt met het Hebreeuwse: sjoriem wachamoriem = ossen en ezels. Reeds Dozy, Oosterlingen brengt, zij het onder voorbehoud, deze etymologie, evenals later Voorzanger en Polak¹. Zie echter Franck-Van Wijk Et. W. en vgl. ook Schory Mory s.v. Schorlemorle in Kluge Et. W. Schorem De mening dat schorem zou teruggaan op het Jiddische sjkorem = leugens, leugenpraat kan de toets der critiek evenmin doorstaan. In de eerste plaats wijken de betekenissen resp. leugens en gepeupel geheel van elkaar af. Ten tweede is er geen spoor van de Nederlandse betekenis in het Jiddisch te vinden, dat voor gepeupel of schorem andere synoniemen als chabrak, falderappes e.d. gebruikt. Bovendien - en dat geldt ook voor schorremorrie -de sjien van de Hebreeuwse woorden correspondeert niet met de uitspraak van de Nederlandse ch. Dat het Bargoens deze woorden door elkaar gehaald heeft is een op zich zelf staand feit. Sjacher, sjacheren (nevenvormen: sjachelen, schacheren) Gecom-pliceerder ligt de zaak bij deze woorden. In het Nederlandse Jiddisch waren ze niet in gebruik; ze werden met andere geïm-porteerd uit het Duitse Bargoens. Daar waren ze op hun beurt het eindresultaat van wederzijdse beïnvloeding, enerzijds van het Middelhoogduitse schachaere, Duits Schacher = rover, moorde-naar, anderzijds het Hebreeuws־Jiddische sachor = handelend rondtrekken, handelen. (Het Nederlandse schaken = roven is met dit Middelhoogduitse woord verwant)².

Het algemene adagium beweren is geen bewijzen geldt ook ten aanzien van de etymologie van Jiddische en Hebreeuwse woorden.

¹  Dozy, Oosterlingen pag. 81 en Voorzanger en Polak pag. 268.

²  Zie Kluge Et. W. sub voce.