Oorlog en Joden

Niet voor jezelf vraag je om een einde, maar voor een kind, dat aan de poorten van het leven rukt; voor een vrouw, die wegteert van heimwee. Dat alles bliksemt door je brein en je voelt een smart zoo intens, dat de bestaande superlatieven niet toereikend zijn.

Maar dit alles is niebdnteressant, niet schokkend, dit alles is niet vermeldenswaard, wijl het om enkele personen gaat.

Vermeldenswaard is of wordt het pas als het met vele tienduizenden geschiedt en dan nog moet dat lijden en sterven persé op een daarvoor geëigend terrein geschieden, „op het veld van eer”. Daarvoor zijn de ridderorden gereserveerd en vermeldingen in bijzondere dagorders.

Maar wat met diegenen, die sneuvelen in de dagelijks wederkeerende veldslag tegen het doodelijke rhythme van de klok, het sluipend gevaar van de wegtering door de doelloosheid, door gebrek aan lucht of beweging?

Wie kent hun getal?

Wie schat het getal van de velen, die geëxploiteerd, uitgeschud, voor werkelijk of gefingeerd gevaar telkens opnieuw verkassen moesten. Opgejaagd van de eene schuilplaats naar de andere, een trekkersgang door hun fuik moesten maken? Wie verstrekt de statistieken van hen die bezweken ten gevolge van de hongerige, misselijk makende behoefte naar afwisseling, aan de onmogelijkheid om deze behoefte te stillen. Aan de wanhoop, die je bespringt tijdens dit van elke glans ontbloote leven. Tegen dat machteloosmakend

12