Vermoedelijk op transport

61

Nederlandse autoriteiten bekend, maar zijn pas na de oorlog door het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis vastgesteld. En dat geldt ook voor plaats en datum van overlijden.

Afb.5.2. De Joodsche Raadwerkkaarten van Frieda Herzenberg-Ettlinger (vervolg) 30.905. De correspondentiegegevens zijn in totaal op 5 kaartjes (zijden) genoteerd.

De bureaucratische procedure ging na het overlijden van mevrouw voort. De deportatie en de dood van de cliënt waren niet bekend bij de medewerkers van de Joodsche Raad, die haar verzoek behandelden. Wel was duidelijk dat aanvraagster niet meer in Westerbork vertoefde. Op 27 april 1943 werden de stukken met betrekking tot het rekest teruggestuurd naar de Joodsche Raad afdeling in Gouda: ‘verdere stappen geen doel’; immers: ‘vermoedelijk transport’. De enige informatiebron die zekerheid over het vertrek kon verschaffen was de Zentralkartei: daar bevond zich de aparte cartotheek ‘vertrokkenen’ die de basis vormde voor de getypte deportatielijst. Maar die belangrijke informatiebron was niet direct toegankelijk voor de medewerkers van de Joodsche Raad.

In de meeste gevallen zou het dossier zonder meer kunnen worden gesloten, omdat doorgaans ook de naaste familieleden waren gedeporteerd. Maar mevrouw Hertzenberg had een broer in het neutrale Zweden, die de procedure op de voet volgde. Hij hield voortdurend via de post contact met de afdeling Centrale Voorlichting en wilde op de hoogte worden gehouden van de verblijfplaats van zijn zuster. Dat vormde een complicatie voor het systeem. Per telegram van 7 mei 1943 deelde hij mee dat de toegang tot Zweden was geregeld en dat verdere documenten onderweg waren:

‘Bestatige dass Einreise Schweden, geordnet und weitere Dokumente unterwegs’.

De vasthoudende broer in Zweden was een probleem voor de behandelend functionaris van de Joodsche Raad, de voormalige accountant Mathieu Carl Henri van Leeuwen. Hij was sinds 21 juli 1942 in dienst als referent/adviseur bij het Voorlichtingsbureau Bureau Lijnbaansgracht 366.¹⁶⁹ Hij moest de zaak afhandelen, maar ook hij is niet op de hoogte dat zijn cliënte al is gedeporteerd en is ¹

¹

Zie de betreffende kaart in de Joodsche Raadcartotheek.