Vermoedelijk op transport

50

4^g    -V

onder

Er. E. £pier en ^Mr. Diamand. Lbsgrfc 366 28.9.42

Leg. Mr. 1354.

functie

re 'vehhkrinut Leider stichting J.Vukopl.18. b.

hef afd.Publ.v.Bur.Cult.Zaken flink

Lib. Staatoberrat ged.v.h.Pal.opb,

fond3 xn 'Jïeenen 2* 1*33

r -qrK-gfêtzz*-

Afb. 3.7. De Joodsche Raadwerkkaart van Otto Abeles. Eerst een Sperre op grond van zijn functie bij de Joodsche Raad. En dan een emigratievergunning. Vervolgens een Ausnahme-Bescheinigung. Hij is gestorven in de trein bij Tröbitz.

In de Joodsche Raadcartotheek komen onder andere de volgende Ausnahme-Bescheinigungen voor:

Personen die in de voedselvoorziening werkzaam waren; idem, werkzaam in het Nederlands Israëlitisch Ziekenhuis; idem, werkzaam in het Portugees Israëlitisch Ziekenhuis;

170 personen werkzaam in bepaalde hogere functies bij de Joodsche Raad in Amsterdam;

Personen werkzaam in bepaalde hogere functies bij de Joodsche Raad in Westerbork;

Idem.

Vanaf de zomer van 1942 kon men op grond van verdiensten, zoals functies voor de Joodsche Raad, voor een Sperre in aanmerking komen. In het persoonsbewijs werd een stempel geplaatst, dat betrokkene bis auf weiteres was vrijgesteld van arbeidsinzet in het Oosten. Het Sperrenummer werd bij het stempel in het persoonsbewijs vermeld, op de Joodsche Raadwerkkaart stonden Sperrenummer en het nummer van het persoonsbewijs vermeld. Maar het was ook mogelijk om een Lagersperre te krijgen, als men al in een kamp was opgenomen. Ten slotte werd er in de zomer van 1943 door de Zentralstelle een nieuwe vorm van Sperre ingevoerd: de Ausnahme-Bescheinigung. Als men al in Westerbork zat, was het noodzakelijk om een zaakwaarnemer te hebben, die de vereiste papieren kon aanvragen bij diverse instanties. Het kostte ook geld: leges, postzegels en het tarief dat gold voor het versturen van telegrammen. Soms wedden mensen op meer dan één paard en vroegen meerdere Sperres aan. De uiteindelijke beslissing om een Sperre toe te kennen vond plaats nadat een bureaucratisch netwerk van instanties was doorlopen. Maar op de achtergrond vond in veel gevallen ook een moeilijk te beschrijven informeel proces plaats dat zich niet laat reconstrueren, maar dat erop neerkwam dat men via de juiste contactpersonen iets probeerde te bereiken.