Vermoedelijk op transport

22

1942.¹ Er is geen nadere instructie voor de periode tussen half juli en half november 1942. De volgende onderdelen werden onderscheiden.' Abteilung Personal, Abteilung Transport-aufnahme, Abteilung Zentralkartei, Abteilung Personsbeweise, Abteilung Materialverwaltung, Abteilung Antrag-stelle, Abteilung Auskunft. Binnenkomende transporten werden door de afdeling Transportaufnahme geregistreerd: dit waren de mensen van Ottenstein, die tegelijkertijd ook voor de Antragstelle werkten. Wat hielden de administratieve handelingen in? Er werd een opnamekaart uitgeschreven en een Lagerpass aangemaakt. Voorts werd er een lijst van binnenkomst opgemaakt (Eingangsliste) en werd het PB (Persoonsbewijs) ingenomen, de cartotheek werd genummerd en de opnamekaart werd van een doorlopend nummer voorzien. Er vond uiteraard een controleslag plaats:

Nach Beendigung von Sammeltransporten sind die ausgeschriebenen Karteikarten mit den Persons-beweisen und den Eingangslisten zu vergleichen. Ebenso sind die Polizeilisten auf Richtigkeit zu kontrollieren.²

De persoonsgegevens werden door Zentralkartei verzameld, die het administratieve brandpunt van de registratuur in het kamp vormde: ‘Die Kartei ist der Mittelpunkt der gesamten Registratur. Aus ihr muss zu jeder Zeit hervorgehen, wer sich im Lager befindet, in welcher Baracke sich jemand aufhalt, ob er ein Gesuch wegen Frei- oder Rückstellung eingereicht hat’.³ Kortom, van iedere kampingezetene was in de cartotheek bekend of zij Transportfahig waren en op de deportatielijst konden worden geplaatst.

De Zentralkartei was het uitgangspunt voor de opstelling van deportatielijsten. De kaarten van mensen die waren teruggesteld werden in een aparte Rückstellkartei aangehouden.⁴ De deportatielijsten werden steeds zéér kort voor het vertrek samengesteld door de kaarten van de ongesperden uit de cartotheek te halen.⁵ Er was hiervoor een uitgebreide handleiding.⁶ De cartotheek was alfabe-tisch-lexicografisch geordend, waarbij de leden van een gezin bij elkaar werden gehouden.⁷ Op de kaarten dienden de gezinsleden genaustens te worden vermeld. Terugstellingen werden aan de voorzijde van de Lagerkarte met een kruisje rechtsboven aangetekend, de reden werd op de achterzijde genoteerd. Strafgevallen werden gemerkt met een rode ‘H’ (Haftling) linksboven op de kaart.

Er werd exact omschreven wanneer de gegevens in de Zentralkartei dienden te worden aangepast:

1.    Bij binnenkomst en registratie van nieuwe transporten;

2.    Bij verhuizing van barak. Om de informatie over de barakken actueel te houden stuurde het Wohnungsbüro tweemaal daags een mutatielijst naar de Zentralkartei.

¹

   Collectie NIOD, Westerbork toegangsnummer 250i, inv. nr. 705, ‘Dienstanweisungen 3 november 1942’. Ibidem, blad 4, Abteilung Transportaufnahme.

²

   Ibidem.

³

Ibidem, blad 6, Abteilung Zentralkartei.

⁴

   Zie de notitie van Rudolf Fried, ’Neuregelung bezueglich Eintragung von Rueckstellungsvermerken in die Lagerpaesse’, gedateerd 25 februari 1943. Archief IB-NRK, Westerbork, toegang 233.

⁵

   Gesprek tussen Alexander Hollaender en A.J. van der Leeuw op 18 januari 1973, weergegeven in: Giltay Veth en A.J. van der Leeuw, Rapport door het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie uitgebracht aan de Minister van Justitie inzake de activiteiten van drs. F. Weinreb gedurende de jaren 1940-1945, in het licht van nadere gegevens bezien, deel II, (Den Haag 1976) 1083.

⁶

   Collectie NIOD, Westerbork 250i, toegangsnummer 703. ‘Vorbereitende Behandlung des Abgangstransportes und Durchführung der Staffelzahlung bei der Zentralkartei’, ongedateerd.

⁷

   Vergelijk: de ordening van de ‘vroege’ deportatielijsten in juli 1942. Dit wordt hier behandeld in hoofdstuk 5.3.