Kamertjeszonde

de kerk hoeft het niet. M’n zwager smeet een glas stuk op ma d’r goeie tapijt en ze dronken kosjere wijn. Toen zongen de rabbijn en de voorzanger een mopje met d’r gezicht naar het buffet dat in een hoek stond. Ik zag niks dan d’r fluwelen kalotjes, die wiebelden voor de schalen met roomsoezen en wijnflessen. Ik was toen véél jonger, begon te gieren van het lachen. Een oom kneep me vinnig in m’n arm, keek me woest aan, viel mee in, in het gebed. Dat heb ik altijd onthouden. Later heb ik de symbolen begrepen, wel mooi gevonden, maar zulke symbolen worden zo gauw verkruienierd. Een joods galmgebed voor een buffet, da’s iets als een mis in een spoelingbak.’ We bleven even in gesoes. ^cToch, geloof ik, Alfred, dat je héél zuiver zou kunnen doen, wat je zegt en voor-de-vorm naar het stadhuis gaan. D’r zijn eenmaal straatwegen, reglementen, politiebeambten, lui die het vuil aan je deur weghalen- waarom zou je geen formulier tekenen? Wordt je vrouw niet de dupe van alles?’-‘Als een vrouw een man naast zich heeft, is ze sterk,’ koffiehuis-redeneerde ik. ^cEr zullen géén dupes meer zijn, als de stadhuis-eerbaarheid wéggetrapt wordt. Het meisje dat in vertrouwen mijn vrouw wordt staat duizendmaal hoger dan die andere, de fatsoenlijke-van-de-canapee.’-‘Anderen denken zo niet.’-‘Dat is stom genoeg van die anderen. De komende tijd zal meelijdende verbazing over hebben voor dit stumperig ras, voor die verrekt-eerzame bourgeois die een maatregel van orde, een onnozel poli-tiereglement, een peuterig bevolkingsregister dat op centjes en weerbaarheid baseert, verheven hebben tot je allerhoogste. Zet wat geraamtes naast elkaar, geraamtes van gehuwden en óngehuwden! Hahaha! Doet het jóu wat of twee skeletten op het stadhuis zijn geweest! Daar haal je je schouders bij op. Maar neem er twee, waarvan je wéét dat ze innig van elkaar gehouden hebben en deden wat zij meenden dat góéd was zonder zich te bekommeren om een stomme bourgeois-kliek-nou, krijg je daarbij geen heimwee, geen lust om te zingen ? Wordt het niet tijd om hardop te zeggen dat er maar één huwelijk is, niet het officiële, niet het kerkelijke, niet het maatschappelijke, maar dat wat door eerlijke mensen in stille kamertjes gesloten wordt ? Moeten wij nog langer dulden dat waarlijk-getrouwden nagekeken worden door gekoppeld-rot? Ik weet wel dat jij dit overdreven vindt. Maar ik voel het sterker, hartstochtelijker dan jij. Het is voor mij een simpele waarheid, dat het leven voor ons mannen eerst in zijn volrijpheid begint bij de vróuw. Ik ben daarin zó tot zekerheid gekomen, dat ik niet makkelijk alle argumenten inééns kan zeggen. Dat gaat zo altijd. Heb je wel opgelet hoe afgunstig-afgunstig is het woord niet-hoe afgunstig-kwaadaardig een gezeten koopmansvrouw een meid, een mintenee, een scharrel nakijkt, die met een man an

39